 |
| pixabay / Peggy_Marco |
Η επιθυμία των ΗΠΑ να κυριαρχήσουν και η άρνησή τους να δουν τις άλλες χώρες ως ισότιμες, πρόθυμες και ικανές να αναλάβουν την ίδια ευθύνη για την ειρήνη και την σταθερότητα, είναι η σύντομη απάντηση στο ερώτημα γιατί οι σχέσεις Μόσχας-Ουάσινγκτον δεν μπορούν να βγουν από την τρέχουσα κατάσταση κρίσης. Η στάση αυτή οδηγεί τις ΗΠΑ στις ίδιες δυσκολίες και στις σχέσεις τους με την Κίνα, την Ινδία, ακόμη και με ορισμένους από τους ίδιους τους συμμάχους τους, όπως η Τουρκία.
Του Andrey Sushentsov, διευθυντή προγράμματος στη Λέσχη Βαλντάι - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Η ρωσική και η κινεζική θέση στηρίζεται στην αρχή ότι η ειρήνη είναι το αποτέλεσμα του συμβιβασμού μεταξύ των μεγάλων κέντρων εξουσίας και πως χωρίς την αμοιβαία συμφωνία τους - χωρίς ισότητα, αμοιβαίο σεβασμό, προθυμία αναγνώρισης των συμφερόντων του άλλου και τήρηση της αρχής της μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις - είναι αδύνατη μια σταθερή τάξη πραγμάτων. Οι ΗΠΑ πιστεύουν, ωστόσο, ότι η ειρήνη είναι ένα ντετερμινιστικό δεδομένο και ότι δεν απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια για τη διατήρησή της. Αυτό οδηγεί σε παράδοξες λύσεις: όσο περισσότερα όπλα, τόσο περισσότερη ειρήνη. Η Δύση δεν είναι ακόμη έτοιμη να γίνει απλώς ένας από τους Ατλάντιους που κρατούν τον ουρανό. Εξακολουθεί να πιστεύει ότι πρέπει να είναι υπεύθυνη.
Είναι πιθανές οι αλλαγές στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον με την αλλαγή της κυβέρνησης στις Ηνωμένες Πολιτείες; Περιμένω ότι αυτό δεν θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αμερικανική γραμμή απέναντι στη Ρωσία. Είναι χρήσιμο να εξετάζουμε την αμερικανική πολιτική ως ανεξάρτητο παράγοντα στο σχεδιασμό μας - πρέπει να υποθέσουμε ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε στις αμερικανικές ελίτ. Η Ουάσινγκτον στις περισσότερες περιπτώσεις θα ενεργεί εχθρικά προς τη Ρωσία, σε ορισμένες περιπτώσεις καιροσκοπικά, εμπλέκοντας τη Μόσχα σε χρόνο που εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα.
Υπάρχει ακόμη ένα χάσμα παραδείγματος μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών στην κατανόηση του κόσμου στον 21ο αιώνα. Οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν πως η Ρωσία είναι μέρος της Δύσης και αναπόφευκτα θα καταλήξει στο τέλος αυτής της κρίσης στο δυτικό στρατόπεδο, με αντίπαλο την Κίνα. Αυτό το σύνολο παράδοξων ιδεών υπάρχει στην αμερικανική αφήγηση από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι τελικά η Ρωσία δεν έχει καμία εναλλακτική λύση και, ως εκ τούτου, θα δεχθεί οποιαδήποτε προσφορά από την Ουάσιγκτον. Με το δολάριο να είναι βέβαιο πως θα παραμείνει το κυρίαρχο νόμισμα μεσοπρόθεσμα, οι ΗΠΑ θα είναι μια σημαντική χώρα. Και πολλά εξαρτώνται από την ταραχώδη εσωτερική πολιτική ζωή της.
Όσον αφορά την Ουκρανία, οι Αμερικανοί σκέφτονται με όρους επενδυτικής τραπεζικής και λένε ευθέως ότι η Ουκρανία είναι ένα αρκετά φθηνό εργαλείο που εξυπηρετεί δύο σκοπούς: να αποδυναμώσει τη Ρωσία και να καταπνίξει τις όποιες φωνές στην Ευρώπη ζητούν στρατηγική αυτονομία από τις ΗΠΑ.
Τα τελευταία δύο χρόνια, η Ουάσινγκτον βρήκε αυτή τη μέθοδο κινητοποίησης αρκετά φθηνή. Πράγματι, οι σχέσεις Ρωσίας-ΕΕ έχουν διαταραχθεί, ο κύριος αγωγός φυσικού αερίου που συνδέει το ρωσικό και το δυτικοευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα έχει καταστραφεί, η Ανατολική Ευρώπη έχει στρατιωτικοποιηθεί, το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ έχει ενισχυθεί και η οικονομική δραστηριότητα έχει ρέει από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ. Η αμερικανική οικονομία κέρδισε από αυτή την κρίση, ενώ η δυτικοευρωπαϊκή οικονομία υπέστη σοβαρές ζημιές.
Ποιοι είναι οι στόχοι των ΗΠΑ στην κρίση της Ουκρανίας; Θέλουν μια αποδυναμωμένη Ρωσία, η οποία έχει χάσει τον έλεγχο βασικών πλεονεκτημάτων στον ευρασιατικό χώρο, όπως στις μεταφορές, την οικονομία, την παραγωγή και την ενέργεια. Οι ΗΠΑ θέλουν να βγάλουν τη Ρωσία από την πρώτη πεντάδα των παγκόσμιων δυνάμεων και να την καταστήσουν στρατηγικά δευτερεύουσα.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η Ουκρανία ως μέσο αποτροπής κατά της Μόσχας δεν είναι πλέον ένας φθηνός πόρος. Οι στρατιωτικοί, υλικοί και ανθρώπινοι πόροι του ίδιου του Κιέβου βρίσκονται κοντά στην εξάντληση και η διατήρηση της βιωσιμότητας του ουκρανικού κράτους γίνεται όλο και πιο ακριβή για τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Οι ΗΠΑ βλέπουν τη Ρωσία ως ένα φθίνοντα στρατηγικό παίκτη εδώ και αρκετό καιρό. Περίμεναν τη στιγμή που η χώρα θα έφευγε από την πρώτη πεντάδα των ηγετικών χωρών προκειμένου να αντιμετωπίσει την Κίνα. Γιατί οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν τις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα στα τέλη του 2021, έσπρωξαν την Ουκρανία προς μια στρατιωτική λύση της κρίσης και στη συνέχεια της απαγόρευσαν να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία; Πίστευαν ότι μια γρήγορη νίκη επί της Ρωσίας ήταν εφικτή, πως οι 52 χώρες που είχαν συγκεντρώσει οι ΗΠΑ σε ένα συνασπισμό γύρω από την Ουκρανία - οι οικονομίες, οι πόροι, τα στρατιωτικά οπλοστάσια, οι πληροφορίες, οι δορυφορικοί αστερισμοί, οι προμήθειες όπλων, οι πολιτικές πληροφορίες και η άλλη υποστήριξή τους - θα ήταν αρκετές για να νικήσουν τη χώρα μας. Η Δύση δεν είχε εκτιμήσει σωστά τις δυνατότητες της Ρωσίας και του δικού της συνασπισμού, και οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι που είχαν θέσει στον εαυτό τους αποδείχθηκαν ανέφικτοι. Πιστεύουν ότι μια χώρα της οποίας η οικονομία προφανώς αντιπροσωπεύει το 3% του παγκόσμιου ονομαστικού ΑΕΠ δεν μπορεί να πολεμήσει μόνη της ολόκληρο το μεγάλο συνασπισμό. Όταν όμως οι δυτικές χώρες έχουν το 65-80% του ΑΕΠ τους στον τομέα των υπηρεσιών και όχι στη βαριά βιομηχανία και στους τομείς που σχετίζονται με τα όπλα, δημιουργείται μια κατάσταση στην οποία η Ρωσία παράγει μόνη της περισσότερα βλήματα πυροβολικού από όλα τα δυτικά κράτη. Αυτό είναι ένα παράδοξο που οι ΗΠΑ δεν έχουν λάβει υπόψη τους.
Η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας θα πρέπει να θεωρηθεί ως μια μακροπρόθεσμη αντιπαράθεση. Θα συνεχιστεί ακόμη και όταν η Ουάσιγκτον συνειδητοποιήσει ότι η Ουκρανία έχει χάσει τη σημασία της ως εργαλείο. Ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ θα μετατοπίσουν το κέντρο της αντιρωσικής δραστηριότητας σε μια άλλη χώρα που, όπως η Ουκρανία, είναι πρόθυμη να θυσιαστεί και να βρεθεί στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της Μόσχας. Οι ΗΠΑ δε θα πάψουν να αποτελούν στρατηγικό αντίπαλο και, ως εκ τούτου, δεν έχουμε την πολυτέλεια να τις αγνοήσουμε στον σχεδιασμό μας. Πρέπει να θεωρούμε τους Αμερικανούς ως μια διαρκή απειλή και να προετοιμαστούμε για μια μακρά αντιπαράθεση.
* Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από το Valdai Discussion Club.
Του Andrey Sushentsov, διευθυντή προγράμματος στη Λέσχη Βαλντάι - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Η ρωσική και η κινεζική θέση στηρίζεται στην αρχή ότι η ειρήνη είναι το αποτέλεσμα του συμβιβασμού μεταξύ των μεγάλων κέντρων εξουσίας και πως χωρίς την αμοιβαία συμφωνία τους - χωρίς ισότητα, αμοιβαίο σεβασμό, προθυμία αναγνώρισης των συμφερόντων του άλλου και τήρηση της αρχής της μη ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις - είναι αδύνατη μια σταθερή τάξη πραγμάτων. Οι ΗΠΑ πιστεύουν, ωστόσο, ότι η ειρήνη είναι ένα ντετερμινιστικό δεδομένο και ότι δεν απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια για τη διατήρησή της. Αυτό οδηγεί σε παράδοξες λύσεις: όσο περισσότερα όπλα, τόσο περισσότερη ειρήνη. Η Δύση δεν είναι ακόμη έτοιμη να γίνει απλώς ένας από τους Ατλάντιους που κρατούν τον ουρανό. Εξακολουθεί να πιστεύει ότι πρέπει να είναι υπεύθυνη.
Είναι πιθανές οι αλλαγές στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον με την αλλαγή της κυβέρνησης στις Ηνωμένες Πολιτείες; Περιμένω ότι αυτό δεν θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αμερικανική γραμμή απέναντι στη Ρωσία. Είναι χρήσιμο να εξετάζουμε την αμερικανική πολιτική ως ανεξάρτητο παράγοντα στο σχεδιασμό μας - πρέπει να υποθέσουμε ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε στις αμερικανικές ελίτ. Η Ουάσινγκτον στις περισσότερες περιπτώσεις θα ενεργεί εχθρικά προς τη Ρωσία, σε ορισμένες περιπτώσεις καιροσκοπικά, εμπλέκοντας τη Μόσχα σε χρόνο που εξυπηρετεί τα δικά της συμφέροντα.
Υπάρχει ακόμη ένα χάσμα παραδείγματος μεταξύ Ρώσων και Αμερικανών στην κατανόηση του κόσμου στον 21ο αιώνα. Οι Αμερικανοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν πως η Ρωσία είναι μέρος της Δύσης και αναπόφευκτα θα καταλήξει στο τέλος αυτής της κρίσης στο δυτικό στρατόπεδο, με αντίπαλο την Κίνα. Αυτό το σύνολο παράδοξων ιδεών υπάρχει στην αμερικανική αφήγηση από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι τελικά η Ρωσία δεν έχει καμία εναλλακτική λύση και, ως εκ τούτου, θα δεχθεί οποιαδήποτε προσφορά από την Ουάσιγκτον. Με το δολάριο να είναι βέβαιο πως θα παραμείνει το κυρίαρχο νόμισμα μεσοπρόθεσμα, οι ΗΠΑ θα είναι μια σημαντική χώρα. Και πολλά εξαρτώνται από την ταραχώδη εσωτερική πολιτική ζωή της.
Όσον αφορά την Ουκρανία, οι Αμερικανοί σκέφτονται με όρους επενδυτικής τραπεζικής και λένε ευθέως ότι η Ουκρανία είναι ένα αρκετά φθηνό εργαλείο που εξυπηρετεί δύο σκοπούς: να αποδυναμώσει τη Ρωσία και να καταπνίξει τις όποιες φωνές στην Ευρώπη ζητούν στρατηγική αυτονομία από τις ΗΠΑ.
Τα τελευταία δύο χρόνια, η Ουάσινγκτον βρήκε αυτή τη μέθοδο κινητοποίησης αρκετά φθηνή. Πράγματι, οι σχέσεις Ρωσίας-ΕΕ έχουν διαταραχθεί, ο κύριος αγωγός φυσικού αερίου που συνδέει το ρωσικό και το δυτικοευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα έχει καταστραφεί, η Ανατολική Ευρώπη έχει στρατιωτικοποιηθεί, το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα των ΗΠΑ έχει ενισχυθεί και η οικονομική δραστηριότητα έχει ρέει από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ. Η αμερικανική οικονομία κέρδισε από αυτή την κρίση, ενώ η δυτικοευρωπαϊκή οικονομία υπέστη σοβαρές ζημιές.
Ποιοι είναι οι στόχοι των ΗΠΑ στην κρίση της Ουκρανίας; Θέλουν μια αποδυναμωμένη Ρωσία, η οποία έχει χάσει τον έλεγχο βασικών πλεονεκτημάτων στον ευρασιατικό χώρο, όπως στις μεταφορές, την οικονομία, την παραγωγή και την ενέργεια. Οι ΗΠΑ θέλουν να βγάλουν τη Ρωσία από την πρώτη πεντάδα των παγκόσμιων δυνάμεων και να την καταστήσουν στρατηγικά δευτερεύουσα.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η Ουκρανία ως μέσο αποτροπής κατά της Μόσχας δεν είναι πλέον ένας φθηνός πόρος. Οι στρατιωτικοί, υλικοί και ανθρώπινοι πόροι του ίδιου του Κιέβου βρίσκονται κοντά στην εξάντληση και η διατήρηση της βιωσιμότητας του ουκρανικού κράτους γίνεται όλο και πιο ακριβή για τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Οι ΗΠΑ βλέπουν τη Ρωσία ως ένα φθίνοντα στρατηγικό παίκτη εδώ και αρκετό καιρό. Περίμεναν τη στιγμή που η χώρα θα έφευγε από την πρώτη πεντάδα των ηγετικών χωρών προκειμένου να αντιμετωπίσει την Κίνα. Γιατί οι ΗΠΑ εγκατέλειψαν τις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα στα τέλη του 2021, έσπρωξαν την Ουκρανία προς μια στρατιωτική λύση της κρίσης και στη συνέχεια της απαγόρευσαν να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία; Πίστευαν ότι μια γρήγορη νίκη επί της Ρωσίας ήταν εφικτή, πως οι 52 χώρες που είχαν συγκεντρώσει οι ΗΠΑ σε ένα συνασπισμό γύρω από την Ουκρανία - οι οικονομίες, οι πόροι, τα στρατιωτικά οπλοστάσια, οι πληροφορίες, οι δορυφορικοί αστερισμοί, οι προμήθειες όπλων, οι πολιτικές πληροφορίες και η άλλη υποστήριξή τους - θα ήταν αρκετές για να νικήσουν τη χώρα μας. Η Δύση δεν είχε εκτιμήσει σωστά τις δυνατότητες της Ρωσίας και του δικού της συνασπισμού, και οι βραχυπρόθεσμοι στόχοι που είχαν θέσει στον εαυτό τους αποδείχθηκαν ανέφικτοι. Πιστεύουν ότι μια χώρα της οποίας η οικονομία προφανώς αντιπροσωπεύει το 3% του παγκόσμιου ονομαστικού ΑΕΠ δεν μπορεί να πολεμήσει μόνη της ολόκληρο το μεγάλο συνασπισμό. Όταν όμως οι δυτικές χώρες έχουν το 65-80% του ΑΕΠ τους στον τομέα των υπηρεσιών και όχι στη βαριά βιομηχανία και στους τομείς που σχετίζονται με τα όπλα, δημιουργείται μια κατάσταση στην οποία η Ρωσία παράγει μόνη της περισσότερα βλήματα πυροβολικού από όλα τα δυτικά κράτη. Αυτό είναι ένα παράδοξο που οι ΗΠΑ δεν έχουν λάβει υπόψη τους.
Η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας θα πρέπει να θεωρηθεί ως μια μακροπρόθεσμη αντιπαράθεση. Θα συνεχιστεί ακόμη και όταν η Ουάσιγκτον συνειδητοποιήσει ότι η Ουκρανία έχει χάσει τη σημασία της ως εργαλείο. Ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ θα μετατοπίσουν το κέντρο της αντιρωσικής δραστηριότητας σε μια άλλη χώρα που, όπως η Ουκρανία, είναι πρόθυμη να θυσιαστεί και να βρεθεί στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της Μόσχας. Οι ΗΠΑ δε θα πάψουν να αποτελούν στρατηγικό αντίπαλο και, ως εκ τούτου, δεν έχουμε την πολυτέλεια να τις αγνοήσουμε στον σχεδιασμό μας. Πρέπει να θεωρούμε τους Αμερικανούς ως μια διαρκή απειλή και να προετοιμαστούμε για μια μακρά αντιπαράθεση.
* Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από το Valdai Discussion Club.