Frank Shostak - mises.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Το χρήμα, ωστόσο, δεν είναι μέσο πληρωμών αλλά μάλλον μέσο ανταλλαγής. Επιτρέπει μόνο σε έναν παραγωγό να ανταλλάξει το προϊόν του με το προϊόν ενός άλλου παραγωγού. Σύμφωνα με τον Murray Rothbard, «το χρήμα, αυτό καθαυτό, δεν μπορεί να καταναλωθεί και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα ως αγαθό των παραγωγών στην παραγωγική διαδικασία. Το χρήμα καθεαυτό είναι επομένως μη παραγωγικό- είναι νεκρό απόθεμα και δεν παράγει τίποτα». Τα μέσα πληρωμών είναι πάντα αγαθά και υπηρεσίες, τα οποία πληρώνουν για άλλα αγαθά και υπηρεσίες. Το χρήμα απλώς διευκολύνει αυτές τις πληρωμές ως μέσο ανταλλαγής.
Για παράδειγμα, ένας φούρναρης ανταλλάσσει το ψωμί του με χρήματα και στη συνέχεια χρησιμοποιεί τα χρήματα για να αγοράσει παπούτσια. Στην πραγματικότητα πληρώνει για τα παπούτσια όχι με χρήματα αλλά με το ψωμί που παρήγαγε. Η παραγωγή ψωμιού από τον αρτοποιό δημιουργεί τη ζήτηση για χρήμα, η οποία προκύπτει επειδή το χρήμα είναι το πιο εμπορεύσιμο αγαθό. Ο κάτοχος του χρήματος πιστεύει πως μπορεί να το ανταλλάξει με αγαθά και υπηρεσίες που χρειάζεται, σε αντίθεση με το σύστημα ανταλλαγής όπου η πληρωμή αγαθών με αγαθά δεν είναι πάντα δυνατή. (Για παράδειγμα, ένας κρεοπώλης μπορεί να μην είναι σε θέση να πληρώσει με το κρέας του για παπούτσια, αν ο υποδηματοποιός είναι χορτοφάγος).
Οι άνθρωποι απαιτούν αγοραστική δύναμη και όχι χρήματα ως έχουν
Η ζήτηση για χρήμα είναι η ζήτηση για την αγοραστική δύναμη του χρήματος. Σύμφωνα με τον Ludwig von Mises, «Οι υπηρεσίες που παρέχει το χρήμα εξαρτώνται από το ύψος της αγοραστικής του δύναμης. Κανείς δε θέλει να έχει στο ταμείο του έναν συγκεκριμένο αριθμό χρημάτων ή ένα συγκεκριμένο βάρος χρημάτων- θέλει να διατηρεί στο ταμείο του ένα συγκεκριμένο ύψος αγοραστικής δύναμης». Τώρα, η μείωση της προσφοράς χρήματος, όταν όλα τα άλλα πράγματα είναι ίδια, θα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης του χρήματος. Αντίστροφα, η αγοραστική δύναμη του χρήματος θα μειωθεί αν η ποσότητα του χρήματος αυξηθεί. Δεν μπορεί να υπάρξει «πολύ λίγο» ή «πολύ» χρήμα. Όσο η αγορά αφήνεται να εκκαθαριστεί, δεν μπορεί να προκύψει έλλειψη χρήματος.
Από την στιγμή που η αγορά έχει επιλέξει ένα συγκεκριμένο εμπόρευμα ως χρήμα, το δεδομένο απόθεμα αυτού του εμπορεύματος θα επαρκεί για να εξασφαλίσει τις υπηρεσίες που παρέχει το χρήμα. Ως εκ τούτου, σε μια ελεύθερη αγορά, η ιδέα ενός βέλτιστου ρυθμού αύξησης του χρήματος είναι παράλογη. Σύμφωνα με τον Mises,
Παράγουμε για να καταναλώνουμε
Ο απώτερος σκοπός της παραγωγής είναι η κατανάλωση. Οι άνθρωποι παράγουν και ανταλλάσσουν αγαθά και υπηρεσίες για να βελτιώσουν την κατάστασή τους στη ζωή. Η παραγωγή για τον εαυτό της και όχι για την κατανάλωση είναι ένα εγχείρημα χωρίς νόημα. Σε μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς, τόσο η κατανάλωση όσο και η παραγωγή βρίσκονται σε αρμονία μεταξύ τους, καθώς η κατανάλωση είναι πιθανό να υποστηρίζεται πλήρως από την παραγωγή.
Αυτό που επιτρέπει στον αρτοποιό να καταναλώνει ψωμί και παπούτσια είναι η παραγωγή ψωμιού. Ένα μέρος της παραγωγής του ψωμιού διατίθεται για την κατανάλωση ψωμιού, ενώ το άλλο μέρος χρησιμοποιείται για την πληρωμή παπουτσιών. Σημειώστε πως η κατανάλωσή του είναι πλήρως καλυμμένη, πληρωμένη από την παραγωγή του. Οποιαδήποτε προσπάθεια αύξησης της κατανάλωσης χωρίς την αύξηση της παραγωγής οδηγεί σε μη καλυμμένη κατανάλωση, η οποία πρέπει να γίνει με έξοδα κάποιου άλλου.
Αυτό ακριβώς κάνει η νομισματική άντληση. Δημιουργεί ζήτηση που δεν υποστηρίζεται από την παραγωγή. Αυτού του είδους η ζήτηση υπονομεύει την πραγματική αποταμίευση και με τη σειρά της αποσταθεροποιεί το σχηματισμό κεφαλαίου και αποδυναμώνει αντί να ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη.
Είναι οι πραγματικές αποταμιεύσεις και όχι το χρήμα που χρηματοδοτεί και καθιστά δυνατή την παραγωγή καλύτερων εργαλείων και μηχανημάτων. Με καλύτερα εργαλεία και μηχανήματα, είναι στη συνέχεια δυνατή η άνοδος της παραγωγής καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών.
Και πάλι, σε αντίθεση με ό,τι ισχυρίζονται οικονομολόγοι όπως ο Paul Krugman, η κίνηση της κατανάλωσης που δεν υποστηρίζεται από την παραγωγή μέσω της νομισματικής άντλησης θα καταπνίξει μόνο την οικονομική ανάπτυξη. Η μη υποστηριζόμενη κατανάλωση μειώνει τη ροή της πραγματικής αποταμίευσης που καθιστά δυνατή την οικονομική ανάπτυξη. Αν ήταν διαφορετικά, τότε η φτώχεια στον κόσμο θα είχε εξαλειφθεί εδώ και πολύ καιρό, δεδομένης της τεράστιας ποσότητας δημιουργίας χρήματος από τις κυβερνήσεις σε όλη την ιστορία.
Μόλις, ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης της κατανάλωσης χωρίς αντίκρισμα φτάσει σε ένα στάδιο όπου η ροή της πραγματικής αποταμίευσης γίνεται αρνητική, η οικονομία πέφτει σε οικονομική ύφεση. Οποιαδήποτε προσπάθεια της κεντρικής τράπεζας να βγάλει την οικονομία από την ύφεση μέσω της νομισματικής άντλησης επιδεινώνει τα πράγματα, καθώς αυξάνει την κατανάλωση χωρίς αντίκρισμα, εξαντλώντας περαιτέρω την πραγματική αποταμίευση.
Η κατάρρευση της πηγής της οικονομικής ανάπτυξης εκθέτει τον δανεισμό των τραπεζών με κλασματικά αποθεματικά και αυξάνει τον κίνδυνο φυγής από τις τράπεζες. Για να προστατευθούν, οι τράπεζες περιορίζουν τη δημιουργία πιστώσεων που προέρχονται από τον «αέρα».
Υπό αυτές τις συνθήκες, η περαιτέρω νομισματική άντληση από την κεντρική τράπεζα είναι απίθανο να αυξήσει τον τραπεζικό δανεισμό. Αντιθέτως, η μεγαλύτερη άντληση καταστρέφει τις πραγματικές αποταμιεύσεις και υπονομεύει περισσότερες επιχειρήσεις, καθιστώντας τις τράπεζες ακόμη πιο απρόθυμες να επεκτείνουν το δανεισμό.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, οι τράπεζες θα συμφωνούσαν πιθανότατα να δανείζουν μόνο τις φερέγγυες επιχειρήσεις. Ωστόσο, καθώς η οικονομική ύφεση βαθαίνει, γίνεται πολύ πιο δύσκολο να βρεθούν πολλές φερέγγυες επιχειρήσεις. Ως εκ τούτου, η κεντρική τράπεζα μπορεί να διαπιστώσει πως παρά την προσπάθειά της να διογκώσει την οικονομία, η προσφορά χρήματος θα αρχίσει να μειώνεται. Προφανώς, η κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να αντισταθμίσει αυτή τη μείωση με μια επιθετική νομισματική άντληση.
Η κεντρική τράπεζα μπορεί να νομισματοποιήσει το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού. (Κατά τη διάρκεια των περιορισμών της σοβιετικής αγοράς, κάλυψε επιταγές δισεκατομμυρίων δολαρίων που εστάλησαν σε ιδιώτες). Όλα αυτά, ωστόσο, υπονομεύουν ακόμη περισσότερο την πραγματική αποταμίευση και τελικά καταστρέφουν την οικονομία.
Η αύξηση της ζήτησης θέτει σε κίνηση την οικονομική ανάπτυξη;
Οι περισσότεροι καθιερωμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι η αύξηση της προσφοράς χρήματος θα αυξήσει τη ζήτηση για καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες. Έτσι, θεωρούν ότι η μεγαλύτερη προκαλούμενη ζήτηση θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη παραγωγή για την κάλυψη της ζήτησης, επεκτείνοντας την οικονομία.
Ωστόσο, για να μπορέσει να φιλοξενηθεί περισσότερη παραγωγή καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών, υπάρχει η ανάγκη για κατάλληλη υποδομή. Εάν, ωστόσο, η δημιουργία υποδομών δεν έχει αναληφθεί λόγω ανεπαρκούς παροχής πραγματικών αποταμιεύσεων, δεν θα είναι δυνατή η μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη.
Καμία αύξηση της προσφοράς χρήματος δεν θα καταστήσει δυνατή την οικονομική επέκταση. Αντιθέτως, η αύξηση της προσφοράς χρήματος θα υπονομεύσει τον σχηματισμό πραγματικών αποταμιεύσεων και θα καθυστερήσει, αντί να προωθήσει, την οικονομική ανάκαμψη.
Συμπέρασμα
Σε αντίθεση με τη δημοφιλή αντίληψη, το χρήμα δεν είναι το μέσο πληρωμής αλλά χρησιμεύει ως μέσο ανταλλαγής. Ως εκ τούτου, η αύξηση της προσφοράς χρήματος δεν μπορεί να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη. Αντιθέτως, θα αποδυναμώσει τη δημιουργία πραγματικών αποταμιεύσεων και θα υπονομεύσει τις προοπτικές για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.