 |
| ΑΡ Photo/Αndreea Αlexandru |
Ένα από τα σημάδια των καιρών είναι η παγκόσμια τάση προς λατρείες προσωπικοτήτων και το αμετάθετο των ηγετών. Και προφανώς, οι φιλελεύθερες κοινωνίες στη Δύση κινούνται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση.
Από τον Sergey Poletaev, αναλυτή πληροφοριών και δημοσιογράφο, συνιδρυτή
και συντάκτη του προγράμματος Vatfor - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Η σημερινή κατάσταση στις κορυφαίες δυτικές χώρες μπορεί να αποκαλείται κρίση των πολιτικών τους συστημάτων, αλλά αυτό είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου - στην πραγματικότητα, παρατηρούμε ένα πολύ μεγαλύτερο ζήτημα. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (θυμηθείτε την κατάσταση στις δεκαετίες του 1960 και του '70), αλλά το βάθος και η κλίμακα των αλλαγών που συντελούνται σήμερα στον κόσμο υποδηλώνουν ότι ο καιρός είναι ώριμος για μεγάλες αλλαγές στους παγκόσμιους θεσμούς, συμπεριλαμβανομένου του εκλογικού συστήματος.
Ο σημαντικότερος μηχανισμός
Η δυτική προπαγάνδα μας έχει πείσει ότι οι εκλογές είναι αποτέλεσμα δίκαιου ανταγωνισμού και πως σχεδόν οποιοσδήποτε μπορεί να έρθει στην εξουσία, αρκεί οι ιδέες του να υποστηριχθούν από επαρκή αριθμό ανθρώπων. Φυσικά, αυτό δεν ισχύει - καμία χώρα δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αν άλλαζε ριζικά πορεία κάθε λίγα χρόνια.
Στην πραγματικότητα, αυτές οι εκλογές είναι το τελικό στάδιο της νομιμοποίησης ή, ας πούμε, της δημόσιας έγκρισης, ιδεών και ανθρώπων που έχουν υποστεί μια μακρά διαδικασία επιλογής από την άρχουσα τάξη. Σε έναν ιδανικό κόσμο, αυτό το σύστημα προϋποθέτει έναν τέλειο βρόχο ανατροφοδότησης - εάν η χώρα και η κοινωνία κινούνται προς τη λάθος κατεύθυνση, αυτό αντανακλάται στις εκλογές- τότε, νέοι άνθρωποι με νέες ιδέες μπαίνουν στην πολιτική και η χώρα προσαρμόζει τη γενική της πορεία χωρίς να υφίσταται περιττούς κραδασμούς. Δεδομένου ότι οι υγιείς κοινωνίες προτιμούν τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα, οποιεσδήποτε λαϊκιστικές ή εξτρεμιστικές δυνάμεις δεν θα είχαν καμία πιθανότητα να έρθουν στην εξουσία.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα το πολιτικό σύστημα στοχεύει στην αυτοσυντήρηση και για λόγους μακροπρόθεσμης σταθερότητας δε θέλει να φέρει νέο αίμα. Ως αποτέλεσμα, οι κάποτε ουσιαστικές και θεμελιώδεις πολιτικές ιδέες ωριμάζουν τελικά σε ένα σύνολο μηχανικά επαναλαμβανόμενων δογμάτων. Η δημόσια δυσαρέσκεια συσσωρεύεται με την πάροδο των ετών και τελικά γεννά αντιελίτ, οι οποίες γίνονται ισχυρότερες και θα μπορούσαν στο τέλος να έρθουν στην εξουσία. Η δημοτικότητα των ακροδεξιών ή ακροαριστερών δυνάμεων είναι το πρώτο σημάδι μιας κρίσης στην κοινωνία.
Αυτό ακριβώς συνέβη στη Δύση μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Τα τελευταία 30-40 χρόνια, οι δυτικές εκλογές έχουν μετατραπεί σε μια απάτη. Φυσικά, δεν φαίνεται τόσο άσχημα όσο το σοβιετικό σύστημα με τον έναν και μοναδικό υποψήφιο. Αλλά μια ανταγωνιστική ατμόσφαιρα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις - και μέχρι πρόσφατα όλοι οι δυτικοί υποψήφιοι έπρεπε να εντάσσονται σε μια ενιαία κυρίαρχη φιλελεύθερη ατζέντα.
Ένας υποψήφιος ή ένα κόμμα μπορούσε να είναι ελαφρώς πιο "δεξιός" ή "αριστερός", αλλά η γενική πολιτική πορεία δεν προσαρμόστηκε ποτέ και κάθε τέτοια προσπάθεια θεωρούνταν αίρεση. Ως αποτέλεσμα, οι ψηφοφορίες αυτές έχουν χάσει την κύρια λειτουργία τους: να παρακολουθούν το λαϊκό αίσθημα και να προσαρμόζουν ομαλά την πολιτική πορεία.
Η αποδυνάμωση του εκλογικού συστήματος οδήγησε στην απώλεια της δημόσιας ανατροφοδότησης. Στις μέρες μας, κάθε δυτικός πολιτικός μπορεί να καταλάβει τα λόγια του αείμνηστου σοβιετικού ηγέτη Γιούρι Αντρόποφ: "Δεν γνωρίζουμε την κοινωνία στην οποία ζούμε".
Ωστόσο, αντί να αναγνωρίσουμε αυτό το γεγονός, βλέπουμε σχεδόν πλήρη άρνηση. Κάνουμε τα πάντα σωστά, λέει η Δύση, αλλά οι σκοτεινές δυνάμεις μας καταπιέζουν άγρια- αυτοί φταίνε, γι' αυτό πρέπει να ενωθούμε γύρω από τον ηγέτη/ το κόμμα/ τα ιδανικά μας- δεν μπορούμε να αφήσουμε τους εχθρούς της δημοκρατίας να έρθουν στην εξουσία.
Η αποσύνθεση του φιλελεύθερου-παγκοσμιοποιητικού συστήματος είναι μια ιστορικά αντικειμενική διαδικασία, και το παραδοσιακό εκλογικό σύστημα καταρρέει μαζί του. Ωστόσο, είναι ενδιαφέρον ότι τα ψέματα των παλαιών ελίτ, οι οποίες αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους να εμποδίσουν μη συστημικές δυνάμεις να έρθουν στην εξουσία, έχουν επιταχύνει σημαντικά αυτή τη διαδικασία και έχουν απαξιώσει ακόμη περισσότερο το εκλογικό σύστημα.
Αντί να προσπαθήσουν να διορθώσουν αυτόν τον δυσλειτουργικό θεμελιώδη κοινωνικό μηχανισμό, οι ελίτ τον καταστρέφουν με τα ίδια τους τα χέρια. Και αυτό θα έχει εκτεταμένες συνέπειες.
Έχουμε βρεθεί εδώ οι ίδιοι
Η Ρωσία γνωρίζει τι συμβαίνει όταν αντικαθιστάς την πολιτική με πολιτική μηχανική - αυτό συνέβη στις προεδρικές εκλογές του 1996 στη Ρωσία. Εκείνη την εποχή, το Κομμουνιστικό Κόμμα, με επικεφαλής τον Gennady Zyuganov, ανταγωνιζόταν τον τότε πρόεδρο Boris Yeltsin, του οποίου η δημοτικότητα έπεφτε ραγδαία, και οι νέες μετασοβιετικές ρωσικές ελίτ αντιμετώπιζαν την προοπτική μιας πλήρους κομμουνιστικής αναβίωσης.
Σήμερα, οι κορυφαίες δυτικές δημοκρατίες επαναλαμβάνουν αυτό το σενάριο. Οι Γάλλοι φιλελεύθεροι δημοσίευσαν ένα σχεδόν κυριολεκτικό αντίγραφο της προεκλογικής εφημερίδας του Γέλτσιν (η οποία έφερε τον τίτλο "Θεός φυλάξοι!") και οι φίλοι τους στις ΗΠΑ θέλουν έναν ανίκανο γέρο να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος και να διώξει τον αντίπαλό του.
Ο Γέλτσιν κατάφερε να κερδίσει τις εκλογές του 1996 και αργότερα, χωρίς να απαξιωθεί, διόρισε διάδοχο, θέτοντας έτσι τα θεμέλια της σύγχρονης πολιτικής εξουσίας στη Ρωσία. Αλλά σε αντίθεση με εκείνον, φαίνεται ότι ο [πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο] Μπάιντεν και ο [γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ] Μακρόν είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν.
Οι Δημοκρατικοί δεν είναι σε θέση να παρουσιάσουν τον Μπάιντεν ως ισχυρό υποψήφιο, αλλά δεν έχουν κανένα εναλλακτικό σχέδιο, και οι προσπάθειες της τελευταίας στιγμής να αντικαταστήσουν τον Μπάιντεν θα οδηγήσουν μόνο σε μια μεγάλη μάχη στο εσωτερικό του κόμματος. Η έκβαση της προεδρικής κούρσας γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτη και σε αυτή την κατάσταση όλα είναι πιθανά, ακόμη και μια απόπειρα δολοφονίας του βασικού ανταγωνιστή του Μπάιντεν, του Ντόναλντ Τραμπ.
Όσο για τον Μακρόν, προφανώς έχει ξεπεράσει τον εαυτό του. Ως αποτέλεσμα της δικής του απόφασης να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, πρόκειται να ηττηθεί και να χάσει την πλειοψηφία του στο κοινοβούλιο. Η Γαλλία μπορεί να αντιμετωπίσει τρία χρόνια χάους με τις πιο ζοφερές προοπτικές για τη φιλελεύθερη άρχουσα τάξη.
Παρόμοιες διαδικασίες λαμβάνουν χώρα και σε άλλες δυτικές χώρες. Η σύνοδος κορυφής της G7 το 2024 στην Ιταλία απέδειξε αυτό το σημείο. Από τους επτά ηγέτες του "ελεύθερου κόσμου", μόνο η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί λαμόγιο - και αυτή ήρθε στην εξουσία ως εκπρόσωπος των δεξιών δυνάμεων, αλλά αναγκάστηκε να ακολουθήσει μια κυρίαρχη πολιτική πορεία.
Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι μια σημαντική ιστορική στιγμή, αλλά για χάρη αυτού του άρθρου είναι ακόμη πιο σημαντικό να σημειώσουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια. Δεν θα επιβιώσουν όλες οι φιλελεύθερες δημοκρατίες από αυτή την κρίση. Ο σχηματισμός νέων ιδεολογιών θα απαιτήσει μια ισχυρή συγκεντρωτική κυβέρνηση και έναν ισχυρό ηγέτη.
Αυτή η προσωπικότητα είτε θα επιλεγεί από τις ελίτ που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τη χώρα τους, είτε θα έρθει στην εξουσία "από τα κάτω" - δηλαδή μέσω μιας επανάστασης και της επανίδρυσης του κράτους. Σε κάθε περίπτωση, ως αποτέλεσμα της τρέχουσας κρίσης, οι εκλογές θα χάσουν την αξία τους.
Φυσικά, κανείς δεν θα στεφανώσει τους χθεσινούς προέδρους και θα τους ανακηρύξει αυτοκράτορες. Οι εκλογές πιθανότατα θα συνεχίσουν να υπάρχουν, αλλά αντί να αποτελούν το τελικό στάδιο ενός ενδοελλαδικού ανταγωνισμού που διεξάγεται σύμφωνα με ένα προκαθορισμένο σενάριο, θα μετατραπούν σε δημοψηφίσματα όπου ο λαός θα στηρίξει τον ηγέτη που εμπιστεύεται.
Φυσικά, σύμφωνα με τα παραδοσιακά φιλελεύθερα-παγκοσμιοποιητικά πρότυπα, αυτό είναι αντιδημοκρατικό. Ωστόσο, η δημοκρατία έχει γίνει κυρίως αποτελεσματική ανατροφοδότηση από τις μάζες προς τις ελίτ που επιτρέπει στη χώρα να διορθώνει την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της.
Όπως αναφέραμε παραπάνω, στη Δύση αυτή η λειτουργία έχει χαθεί, πράγμα που σημαίνει ότι έχει χαθεί και η ίδια η δημοκρατία. Το σύστημα που θα έρθει να την αντικαταστήσει θα απαιτήσει τους δικούς του μηχανισμούς ανατροφοδότησης (όχι απαραίτητα μέσω εκλογών), και η φύση του θα καθοριστεί από την αποτελεσματικότητα αυτών.
Εν τω μεταξύ, αφιερώστε χρόνο για να εκτιμήσετε τα τρέχοντα γεγονότα. Δεν είναι κάτι που βλέπετε κάθε μέρα.