 |
| photo: https://www.azernews.az/region/227734.html |
Anushka Gupta - tfiglobalnews.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Το σχέδιο του Ντόντικ για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι ξεκάθαρο: μια ειρηνική διχοτόμηση. Μέχρι το τέλος Ιουνίου, σκοπεύει να προτείνει αυτή τη στρατηγική στη Μουσουλμανο-Κροατική Ομοσπονδία, με στόχο τη διαίρεση του έθνους κατά μήκος των εθνοτικών γραμμών. Ωστόσο, δεν τρέφει αυταπάτες σχετικά με την πολυπλοκότητα και την πιθανή αντίσταση που θα συναντήσει μια τέτοια κίνηση, αναγνωρίζοντας ότι η διαδικασία διαχωρισμού μπορεί να είναι παρατεταμένη και επίπονη.
Συγκεκριμένα βήματα προς την κατεύθυνση αυτού του διαχωρισμού έχουν ήδη γίνει. Σύμφωνα με αναφορές των μέσων ενημέρωσης από τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, υπάρχει ένα σχέδιο πρότασης το οποίο επί του παρόντος αναθεωρείται από την κυβέρνηση της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Ο Ντόντικ τονίζει ότι η προσέγγισή του ευθυγραμμίζεται με την Ειρηνευτική Συνθήκη του Ντέιτον, τη συμφωνία που τερμάτισε τον πόλεμο της Βοσνίας το 1995 και καθιέρωσε τη σημερινή πολιτική δομή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Ωστόσο, η ευθυγράμμιση με τη Συνθήκη του Ντέιτον δεν έχει αποτρέψει την αντίθεση των ΗΠΑ. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη Michael Murphy έχει δηλώσει απερίφραστα ότι οποιαδήποτε κίνηση προς την ανεξαρτησία θα αντιταχθεί από την Ουάσινγκτον, χαρακτηρίζοντάς την απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη οφείλεται στην ανησυχία τους για την αυξανόμενη επιρροή της Ρωσίας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και στα Βαλκάνια ευρύτερα. Η Ρωσία υποστήριξε το σχηματισμό της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας και προσπάθησε να υπονομεύσει τα ιδιοτελή συμφέροντα της Δύσης στην περιοχή. Διατηρώντας ισχυρή παρουσία και εμπλοκή στη Βουδαπέστη, οι ΗΠΑ στοχεύουν να αντιμετωπίσουν τις ρωσικές προσπάθειες και να διασφαλίσουν ότι η Βουδαπέστη θα παραμείνει προσανατολισμένη προς τους ευρωατλαντικούς θεσμούς.
Ο Ντόντικ αμφισβητεί κατά πόσον οι Σέρβοι, οι Βόσνιοι και οι Κροάτες επιτρέπεται να επιδιώκουν τα δικά τους συμφέροντα ή αν είναι απλώς πιόνια που εξυπηρετούν τις αμερικανικές ατζέντες. Υποστηρίζει σθεναρά ότι τα τρία αυτά έθνη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να διαμορφώνουν τις δικές τους συμφωνίες χωρίς εξωτερική ανάμειξη. Κάνοντας έναν παραλληλισμό με την ιστορία, ο Ντόντικ συγκρίνει τις τρέχουσες ενέργειες των ΗΠΑ με την προσάρτηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από την Αυστροουγγαρία το 1908, υποδηλώνοντας ότι και οι δύο δυνάμεις ενήργησαν από ιδιοτέλεια, χωρίς να ενδιαφέρονται πραγματικά για τους κατοίκους της περιοχής.
Ο ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας δεν μασάει τα λόγια του όταν πρόκειται για το ιστορικό της Αμερικής. Υποστήριξε πως οι ΗΠΑ αδιαφορούν για την ευημερία των Βόσνιων, των Σέρβων και των Κροατών, όπως ακριβώς έπραξαν και απέναντι σε άλλα έθνη όπου παρενέβησαν, όπως το Ιράκ, η Συρία, η Λιβύη, η Αίγυπτος και το Αφγανιστάν. Σύμφωνα με τον Ντόντικ, η εμπλοκή της Αμερικής είχε πάντα ως στόχο να παίρνει αντί να δίνει, επιδιώκοντας τα δικά της συμφέροντα με το πρόσχημα της προώθησης της δημοκρατίας και της σταθερότητας.
Η πεποίθηση του Ντόντικ είναι ότι τα συμφέροντα του λαού της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω αμοιβαίων συμφωνιών μεταξύ Σέρβων, Βόσνιων και Κροατών, χωρίς την επιβολή ξένων συμφερόντων. Ωστόσο, η στάση αυτή έχει προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις. Στις 18 Ιουνίου, το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων των ΗΠΑ (OFAC) επέβαλε κυρώσεις σε δύο φυσικά πρόσωπα και επτά οντότητες που φέρονται να χρηματοδοτούν τον Ντόντικ και την οικογένειά του. Οι κυρώσεις αυτές δεν είναι νέες- ο Ντόντικ είχε ήδη υποστεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ το 2017 και το 2022. Τα μέτρα συνεχίστηκαν τον Αύγουστο του 2023, όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στο μέλος της προεδρίας της RS BiH Željka Cvijanović, στον πρόεδρο της συνέλευσης της RS BiH Nenad Stevandić, στον πρωθυπουργό Radovan Višković και στον υπουργό Δικαιοσύνης Miloš Bukejlović, μετά την ψήφιση από τη συνέλευση της RS BiH ενός νομοσχεδίου που ακυρώνει τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου της BiH στο Σεράγεβο.
Η περιφρόνηση του Ντόντικ επεκτείνεται και στους διεθνείς διορισμούς. Αρνήθηκε να αναγνωρίσει τον Κρίστιαν Σμιτ ως Ύπατο Εκπρόσωπο για τη Β-Ε, επικαλούμενος την αντίθεση της Ρωσίας στον ΟΗΕ σχετικά με τον διορισμό του Σμιτ. Αυτή η περιφρόνηση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την αντίσταση στην εξωτερική επιρροή, τον Μάρτιο του 2023, η ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας διέκοψε κάθε επικοινωνία με το προσωπικό των πρεσβειών των ΗΠΑ και της Βρετανίας
Οι τολμηρές δηλώσεις και ενέργειες του Ντόντικ αντικατοπτρίζουν τις συνεχιζόμενες εντάσεις και τους γεωπολιτικούς ελιγμούς εντός της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της ευρύτερης διεθνούς κοινότητας. Η επιμονή του στην επιδίωξη μιας ανεξάρτητης πορείας για τη Σερβική Δημοκρατία υπογραμμίζει τα βαθιά ριζωμένα ζητήματα και τις προκλήσεις που εξακολουθούν να ταλανίζουν την περιοχή, τροφοδοτούμενες από τη δυσπιστία απέναντι στις ξένες παρεμβάσεις και την επιθυμία για αυτοδιάθεση.