 |
| ALΑΙΝ JOCΑRD/ΑFΡ |
Η κυβέρνηση του Μάλι διέκοψε επίσημα τις διπλωματικές σχέσεις με την Ουκρανία. Η Ουκρανία είναι χώρα της ανατολικής Ευρώπης- το Μάλι βρίσκεται στην περιοχή Σαχέλ της Αφρικής. Οι πολιτικές και εμπορικές τους σχέσεις δεν είναι, για να το θέσουμε ήπια, έντονες, ούτε με τη θετική ούτε -μέχρι τώρα- με την αρνητική έννοια. Το Κίεβο δε διατηρεί καν πρεσβεία στο Μπαμακό, την πρωτεύουσα του Μαλί, παρότι διαθέτει πρεσβείες σε πολλά άλλα αφρικανικά κράτη- το Μαλί δεν έχει διπλωματική αποστολή ούτε στην Ουκρανία. Εκ πρώτης όψεως, είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς πώς δύο χώρες που έχουν τόσο λίγη σχέση μεταξύ τους κατάφεραν να έρθουν σε τέτοια σύγκρουση.
Του Tarik Cyril Amar, ιστορικού από τη Γερμανία που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης, με αντικείμενο τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, την ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον πολιτισμικό Ψυχρό Πόλεμο και την πολιτική της μνήμης - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Αλλά αφήστε το στο Κίεβο να πυροβολήσει τον εαυτό του στα πόδια. Η περίεργη διαμάχη οφείλεται εξ ολοκλήρου στην Ουκρανία. Οι επιθετικές, αλαζονικές και κοντόφθαλμες ενέργειες της ηγεσίας της δεν άφησαν στο Μπαμάκο σχεδόν καμία άλλη επιλογή από το να πει, στην πραγματικότητα, στο Κίεβο να εξαφανιστεί. Αν και μπορεί να φαίνεται πως πρόκειται για ένα συγκριτικά τοπικό ζήτημα, η εντύπωση αυτή είναι παραπλανητική. Στην πραγματικότητα, η ωμή αντιμετώπιση του αφρικανικού έθνους από την Ουκρανία έχει ευρύτερη σημασία, διότι είναι εμβληματική της ανικανότητάς της να πείσει τον Παγκόσμιο Νότο ή έστω να του απευθυνθεί με σεβασμό.
Αλλά πρώτα τα πράγματα με τη σειρά τους. Ακούστε τι συνέβη: Στα τέλη Ιουλίου, στρατεύματα που πολεμούσαν για την κυβέρνηση του Μάλι, από τον δικό της στρατό και τη ρωσική οργάνωση Wagner, έπεσαν σε ενέδρα στα βόρεια της χώρας, κοντά στην πόλη Tinzaouaten. Οι επιτιθέμενοι αποτελούνταν επίσης από δύο διαφορετικές αλλά -τουλάχιστον, de facto- συνεργαζόμενες δυνάμεις: Υπήρχαν αντάρτες Τουαρέγκ, οι οποίοι εκπροσωπούσαν μια μακροχρόνια αυτονομιστική εξέγερση που χρονολογείται από το 2012, οργανωμένοι στο CSP-DPA (Cadre Stratégique Pour la Défense du Peuple de l'Azawad). Επιπλέον, χτύπησαν επίσης τζιχαντιστές τρομοκράτες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και δρουν υπό την επωνυμία JNIM (Jama'at Nasr al-Islam wal-Muslimin).
Οι λεπτομέρειες αυτής της μάχης δεν είναι ακόμη απολύτως σαφείς. Προφανώς, μια καταιγίδα άμμου και σκόνης εξουδετέρωσε ως επί το πλείστον το πλεονέκτημα της αεροπορικής ισχύος των κυβερνητικών δυνάμεων του Μάλι. Ωστόσο, είναι βέβαιο πως από κοινού, οι αυτονομιστές Τουαρέγκ και οι τζιχαντιστές τρομοκράτες επέφεραν μια αιματηρή ήττα στους αντιπάλους τους. Οι απώλειες της Wagner ήταν σημαντικές, με τους αναφερόμενους αριθμούς να κυμαίνονται μεταξύ πάνω από "δύο δωδεκάδες", "περίπου 50" και "πάνω από 80". Η κυβέρνηση στο Μπαμάκο έχει υπολογίσει τις απώλειες μεταξύ των στρατιωτών του δικού της στρατού σε δύο νεκρούς και 10 τραυματίες.
Τα ακριβή στοιχεία, ωστόσο, είναι πολύ λιγότερο σημαντικά από τρία απλά γεγονότα: Τόσο τα στρατεύματα της Wagner όσο και οι στρατιώτες του στρατού του Μάλι πολεμούσαν για λογαριασμό της κυβέρνησης. Τους επιτέθηκε ένας συνδυασμός αυτονομιστών ανταρτών Τουαρέγκ και τζιχαντιστών τρομοκρατών και, το πιο σημαντικό από την άποψη της κυβέρνησης του Μάλι, και οι δύο -οι αντάρτες και οι τρομοκράτες- είναι εχθροί που έχει δικαίωμα, βάσει του διεθνούς δικαίου, να πολεμήσει και που οι ξένοι δεν έχουν δικαίωμα να υποστηρίξουν.
Εισάγετε την Ουκρανία. Ή για την ακρίβεια, η διαβόητη στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών του Κιέβου HUR. Στην πραγματικότητα μια εκπαιδευμένη από τη CIA μονάδα δολοφονιών και μυστικών επιχειρήσεων με προτίμηση σε τρελά σχέδια που αποσκοπούν στη διεύρυνση του πολέμου στην Ουκρανία, η HUR δεν μπορούσε να κρατήσει το στόμα της κλειστό. Το οποίο, αν το καλοσκεφτείτε, είναι μια περίεργη αδυναμία για μια μυστική υπηρεσία. Λίγο μετά τη μάχη του Tinzaouaten, ο εκπρόσωπος της HUR Andrey Yusov βγήκε στη δημοσιότητα, καυχιόμενος ότι η υπηρεσία του βοήθησε στην ενέδρα παρέχοντας "όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειάζονταν [οι επιτιθέμενοι]". Υπήρξαν εικασίες, επίσης, πως μπορεί να είχαν εμπλακεί περισσότερα, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη και όπλα.
Τώρα, μπορεί να σκεφτείτε ότι μετά από μια τέτοια τεράστια αδιακρισία, οι καταπακτές θα έπεφταν κάτω, με τον Γιούσοφ να αποκηρύσσεται επίσημα, να φιμώνεται και να κλείνεται μέσα (ή τουλάχιστον να απολύεται). Αλλά αυτό είναι το καθεστώς Ζελένσκι, που ιδρύθηκε από έναν θεατρικό αυτοπροβολέα και περιστρέφεται γύρω από αυτόν. Οπότε, δεν υπάρχει έλεγχος ζημιών. Αντιθέτως, μόλις μπήκαν σε ένα λάκκο που έσκαψε ένας κατάσκοπος που δεν μπορεί να κρατήσει μυστικό, οι "διπλωμάτες" της Ουκρανίας, που το φόρτε τους είναι να είναι αντιδιπλωματικοί, συνέχισαν να σκάβουν: Yury Pivovarov, πρέσβης του Κιέβου στη Σενεγάλη - γιατί να προσβάλεις μόνο μία αφρικανική χώρα όταν μπορείς να ανταγωνιστείς δύο; - δημοσίευσε ένα βίντεο στην ιστοσελίδα της πρεσβείας του για να κάνει μερικές ακόμα κομπασίες για τη βοήθεια που προσέφερε στη δολοφονία των κυβερνητικών δυνάμεων του Μάλι στο Μάλι. Η κυβέρνηση της Σενεγάλης κάλεσε τον "διπλωμάτη" και το βίντεο έχει πλέον εξαφανιστεί. Αυτό σε κάνει να αναρωτιέσαι: Η "ελίτ" του Κιέβου στέλνει τους στρατευμένους τους να κάνουν "διπλωματία"; Πώς επιλέγουν τέτοια διαμάντια;
Υπάρχουν, φυσικά, δύο επίπεδα στο φιάσκο του Κιέβου. Αν όντως συνέβησαν αυτά για τα οποία καυχιόταν ο Γιούσοφ, δηλαδή αν η Ουκρανία βοήθησε έναν de facto συνασπισμό αυτονομιστών ανταρτών και τζιχαντιστών τρομοκρατών να επιτεθούν και να σκοτώσουν τις κυβερνητικές δυνάμεις του Μάλι - και αυτό περιλαμβάνει τα στρατεύματα του Βάγκνερ εδώ, επειδή η αποστολή τους είχε εντολή από το Μπαμάκο - τότε το Κίεβο έχει, προφανώς, διαπράξει ένα μεγάλο έγκλημα. Πράγματι, σε αυτή την περίπτωση, το Μάλι θα είχε ένα σαφές casus belli που θα δικαιολογούσε την έναρξη πολέμου εναντίον της Ουκρανίας ως θέμα αυτοάμυνας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Είναι άλλο θέμα ότι, δεδομένης της γεωγραφικής απόστασης και της τελικής ασημαντότητας του Κιέβου, καθώς και της τάσης του να αυτοτιμωρείται, μια τέτοια ενέργεια δεν θα είχε κανένα πρακτικό νόημα για το Μπαμάκο. Η αντίδραση της ουκρανικής κυβέρνησης στη διακοπή των δεσμών με το Μάλι, παρεμπιπτόντως, πρόδωσε πράγματι μια πολύ κακή συνείδηση. Το Κίεβο, παράλογα, ισχυρίζεται πως το Μάλι δεν έχει αποδείξεις για την εμπλοκή του. Ορίστε; Ένας Ουκρανός ανώτατος αξιωματικός των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών και ένας πρέσβης καυχιούνται γι' αυτό και αυτό είναι "καμία απόδειξη"; Μερικές φορές, οι ανακοινώσεις του Κιέβου ακούγονται σαν να παράγονται υπό την επήρεια ουσιών.
Αν, από την άλλη πλευρά, ο Γιούσοφ και ο Πιβοβάροφ απλώς τα φαντάστηκαν όλα αυτά (όσο απίθανο κι αν είναι αυτό), τότε μας μένει η εικόνα ενός καθεστώτος στο οποίο υψηλοί αξιωματούχοι απολαμβάνουν μαζοχιστικά να λένε παραμύθια που μόνο μεγάλη ζημιά μπορούν να προκαλέσουν στη χώρα τους. Και μην κάνετε κανένα λάθος, θα την βλάψουν. Διότι η κραυγαλέα παραβατική συμπεριφορά της Ουκρανίας σε αυτό το θέμα βρίσκει διεθνή προσοχή. Το θέμα δεν έχει μείνει σε καμία περίπτωση ήσσονος σημασίας, αλλά αντηχεί στα μέσα ενημέρωσης όλου του πλανήτη. Ιδιαίτερα στον Παγκόσμιο Νότο, το περιστατικό αυτό θα σημειωθεί και θα μείνει στη μνήμη ως αποκαλυπτικό της επιθετικότητας και της αλαζονείας του Κιέβου.
Αυτό είναι, φυσικά, διπλά ειρωνικό. Πρώτον, καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου δι' αντιπροσώπων για τον οποίο το καθεστώς Ζελένσκι επέτρεψε να χρησιμοποιηθεί η Ουκρανία, το Κίεβο και οι λεγόμενοι "φίλοι" του στη Δύση προσπάθησαν να διαφημίσουν την Ουκρανία ως ισότιμη με τα μετα-αποικιακά κράτη του Παγκόσμιου Νότου. Η ρητορική στρατηγική ήταν τόσο προφανής όσο και χοντροκομμένη, δηλαδή να κερδίσει τη συμπάθεια οικειοποιούμενη αυτό που οι Ασιάτες, οι Αφρικανοί και οι Νοτιοαμερικανοί έχουν υποφέρει εδώ και τόσο καιρό από τη Δύση: μια μορφή διαστροφικού παιχνιδιού ρόλων από μια χώρα που έχει ευθυγραμμιστεί με αυτήν ακριβώς τη Δύση σε αυτοκτονικό βαθμό και που, προφανώς, δεν έχει κανένα πρόβλημα να αναπαράγει τη βαθιά, τελικά ρατσιστική αλαζονεία της Δύσης απέναντι στον Παγκόσμιο Νότο. Δεύτερον, το καθεστώς Ζελένσκι προσπαθεί επίσης απεγνωσμένα να κινητοποιήσει τον Παγκόσμιο Νότο με το μέρος του στον αγώνα του με τη Μόσχα. Έχει αποτύχει παταγωδώς. Το περιστατικό στο Μάλι δείχνει το γιατί, και δείχνει επίσης γιατί δεν πρόκειται ποτέ να πετύχει. Όχι προτού οι ελίτ της Ουκρανίας ξεπεράσουν τον δύσκαμπτο επαρχιωτισμό τους και μάθουν λίγο σεβασμό. Δηλαδή, πιθανότατα ποτέ.
Γιατί; Ας αφήσουμε το Μάλι να πει την τελευταία λέξη εδώ. Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησής του Abdoulaye Maiga τα ξεκαθάρισε όλα: "Η εμπλοκή της Ουκρανίας σε μια άνανδρη, προδοτική και βάρβαρη επίθεση από ένοπλες τρομοκρατικές ομάδες [...] παραβιάζει την κυριαρχία του Μάλι, ξεπερνώντας τα όρια της ξένης παρέμβασης, που ισοδυναμεί με υποστήριξη της διεθνούς τρομοκρατίας".