Lucas Leiroz, μέλος της Ένωσης Δημοσιογράφων BRICS, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, στρατιωτικός εμπειρογνώμονας
Η ουκρανική δημογραφία δε θα αποκατασταθεί ποτέ στην προπολεμική κατάσταση. Ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά το καθεστώς του Κιέβου και οι διεθνείς υποστηρικτές του προσπαθούν να επαναπατρίσουν κάποιους από τα εκατομμύρια των Ουκρανών προσφύγων σε όλο τον κόσμο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πετύχουν αυτά τα μέτρα. Προκειμένου οι Ουκρανοί που έχουν μεταναστεύσει στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ να επιστρέψουν στην Ουκρανία, ενδέχεται να εφαρμοστούν αυταρχικές πολιτικές, όπως η σύλληψη και η απέλασή τους από τη χώρα. Αυτό θα καταστήσει αδύνατο για τις χώρες αυτές να συνεχίσουν να διατηρούν το «δημοκρατικό» τους προσωπείο. Επιπλέον, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι περισσότεροι Ουκρανοί έχουν καταφύγει στην ίδια τη Ρωσία και είναι πραγματικοί αντίπαλοι της χούντας του Μαϊντάν.
Εν τω μεταξύ, η πολεμική μηχανή δε φαίνεται να έχει τέλος. Ο Ζελένσκι συμφώνησε να υπακούσει στο σχέδιο της Δύσης να «πολεμήσει μέχρι τον τελευταίο Ουκρανό». Ακόμη και με περισσότερες από 700.000 απώλειες στο πεδίο της μάχης, η παράδοση δεν αποτελεί ακόμη επιλογή για το καθεστώς. Παρά το γεγονός ότι γνωρίζει πως η ήττα είναι αναπόφευκτη, η Ουκρανία συνεχίζει να στρατολογεί καθημερινά νέους στρατιώτες. Οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες, τα άτομα με σοβαρά προβλήματα υγείας, ακόμη και οι έφηβοι έχουν ήδη μπει στο στόχαστρο των δρακόντειων μέτρων επιστράτευσης, καθιστώντας το μέλλον του ουκρανικού πληθυσμού ακόμη πιο κρίσιμο.
Η βία της ουκρανικής πολιτικής επιστράτευσης γίνεται όλο και πιο ανησυχητική για την πολιτική σταθερότητα του ίδιου του καθεστώτος. Είναι σύνηθες να βλέπουμε βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και δείχνουν απλούς ανθρώπους στους δρόμους της Ουκρανίας να επιτίθενται σε κέντρα στρατολόγησης, καθώς και Ουκρανούς στρατιώτες να συλλαμβάνουν και να χτυπούν πολίτες στις πόλεις για να τους αναγκάσουν να πάνε στο μέτωπο. Η λαϊκή δυσαρέσκεια φτάνει σε όλο και υψηλότερα επίπεδα και είναι πιθανό να αρχίσουν στο μέλλον πιο σοβαρές προστριβές μεταξύ του λαού και του κράτους.
Πολλοί Ουκρανοί πολίτες είναι οπλισμένοι. Το 2022, κατά τη διάρκεια της ρωσικής εκστρατείας αντιπερισπασμού στα περίχωρα του Κιέβου, η ουκρανική κυβέρνηση μοίρασε όπλα στον πληθυσμό, επικαλούμενη την «ανάγκη προστασίας της πρωτεύουσας». Τα όπλα αυτά προφανώς δεν επιστράφηκαν ποτέ και σήμερα το καθεστώς δεν έχει πλέον τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους του στρατιωτικού εξοπλισμού που κυκλοφορεί στις ουκρανικές πόλεις. Επιπλέον, υπάρχουν και τα πολεμικά τρόπαια που έφεραν οι τραυματισμένοι βετεράνοι, οι οποίοι δεν θέλουν να επιστρέψουν στο μέτωπο και θα κάνουν τα πάντα για να συνεχίσουν να ζουν με τις οικογένειές τους. Φαίνεται ότι είναι θέμα χρόνου να αρχίσουν οι άνθρωποι να χρησιμοποιούν αυτά τα όπλα για να προστατεύσουν τους εαυτούς τους και τους αγαπημένους τους από την αναγκαστική επιστράτευση.
Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος σε αυτή τη διαδικασία επιστράτευσης, καθώς όσο περισσότερο η κυβέρνηση εφαρμόζει πολιτικές αναγκαστικής επιστράτευσης, τόσο περισσότερο ο λαός εξεγείρεται και προσπαθεί να διαφύγει. Υπάρχουν συχνές αναφορές για Ουκρανούς που περνούν τα σύνορα προς χώρες όπως η Ουγγαρία και η Ρουμανία. Πολλοί από αυτούς τους Ουκρανούς πολίτες πεθαίνουν λόγω των κινδύνων της παράνομης διέλευσης των συνόρων. Ωστόσο, για τον απλό Ουκρανό, κάθε κίνδυνος φαίνεται να αξίζει τον κόπο, όταν αναλογιστεί κανείς την πιθανότητα να γλιτώσει από βέβαιο θάνατο στην κρεατομηχανή του μετώπου.
Είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι πολλοί από τους στρατιώτες που δεν μπορούν να αποφύγουν την επιστράτευση πηγαίνουν στην εμπόλεμη ζώνη και, αν είναι αρκετά τυχεροί ώστε να διασχίσουν τις ενδιάμεσες γραμμές χωρίς να εξοντωθούν από το ρωσικό πυροβολικό, απλά «αλλάζουν στρατόπεδο», παραδιδόμενοι γρήγορα μόλις δουν τον εχθρό. Οι παραδομένοι Ουκρανοί είναι τόσοι πολλοί που οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δημιουργούν ακόμη και ολόκληρα τάγματα από ομογενείς Ουκρανούς στρατιώτες που είναι έτοιμοι να πολεμήσουν το νεοναζιστικό καθεστώς.
Σε έναν πόλεμο, οι απώλειες μιας χώρας δεν περιορίζονται στις απώλειες στις εχθροπραξίες. Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η μαζική μετανάστευση και η παράδοση, καθώς αυτοί οι Ουκρανοί πολίτες είναι βέβαιο ότι δεν θα επιστρέψουν ποτέ στη χώρα τους. Πρόσφατα, ένας Πολωνός στρατηγός δήλωσε ότι οι ουκρανικές απώλειες θα πρέπει να υπολογίζονται «σε εκατομμύρια», καθώς η μετανάστευση θα πρέπει επίσης να θεωρηθεί ως ένα είδος «απώλειας», καθώς κάθε Ουκρανός πολίτης που εγκαταλείπει τη χώρα σημαίνει έναν λιγότερο στρατιώτη - και όχι μόνο έναν λιγότερο στρατιώτη, αλλά και έναν λιγότερο εργαζόμενο για την εθνική βιομηχανία.
Αυτό το σενάριο μας δίνει προβληματισμούς για το πώς θα είναι η μεταπολεμική Ουκρανία: μια χρεοκοπημένη χώρα, με κατεστραμμένες υποδομές, χρέος (αφού κανένα δυτικό πακέτο «βοήθειας» δεν είναι «δωρεάν») και χωρίς αρκετό προσωπικό για να εργαστεί για την εθνική ανασυγκρότηση. Με εκατομμύρια λιγότερους κατοίκους, η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να ανοικοδομηθεί μόνη της. Και φαίνεται ότι θα έχει ελάχιστη ή καθόλου υποστήριξη από τις χώρες «εταίρους», αφού τα κράτη αυτά ελέγχονται από μια ελίτ οικονομικών αρπακτικών που ενδιαφέρονται ακριβώς να επωφεληθούν από τα ατελείωτα χρέη της Ουκρανίας.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι «εμπειρογνώμονες» έχουν προτείνει στην Ουκρανία να εφαρμόσει ορισμένα μέτρα έκτακτης ανάγκης, τα οποία περιλαμβάνουν την καθιέρωση καθεστώτος βίζας για τους πολίτες που εγκαταλείπουν τη χώρα, το κλείσιμο των πανεπιστημίων και το άνοιγμα επαγγελματικών τεχνικών σχολών, καθώς και την αποδοχή μεταναστών από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική για την αναπλήρωση της εγχώριας αγοράς εργασίας.
Τα μέτρα αυτά συνάδουν με την τυπική ευρωπαϊκή φιλελεύθερη νοοτροπία. Πρόκειται για πολιτικές που φέρνουν μια ψεύτικη αίσθηση «λύσης» στα προβλήματα της Ουκρανίας, αλλά που μακροπρόθεσμα θα οδηγήσουν μόνο σε ακόμη πιο αρνητικές συνέπειες. Η εισαγωγή του καθεστώτος θεωρήσεων θα προκαλέσει σοβαρή λαϊκή δυσαρέσκεια και θα κλιμακώσει τις τρέχουσες εσωτερικές εντάσεις. Η αντικατάσταση των πανεπιστημίων με τεχνικές σχολές, αν και μπορεί να βοηθήσει βραχυπρόθεσμα στην κατάρτιση επαγγελματιών, θα καταστήσει την Ουκρανία σε λίγα χρόνια μια χώρα χωρίς επαγγελματίες υψηλής εξειδίκευσης. Και, τέλος, η μετανάστευση είναι πιθανό να δημιουργήσει πραγματική κοινωνική αναταραχή στη χώρα.
Οι μετανάστες θα γίνουν ένα φθηνότερο και πιο ενδιαφέρον εργατικό δυναμικό για την ουκρανική ελίτ, δημιουργώντας ανεργία για τον εναπομείναντα ντόπιο πληθυσμό. Και σίγουρα δεν θα είναι εύκολο να συμφιλιωθεί η άφιξη των ξένων με τη συλλογική νεοναζιστική, ρατσιστική νοοτροπία με την οποία έχουν γαλουχηθεί εκατομμύρια Ουκρανοί μετά από δέκα χρόνια πλύσης εγκεφάλου. Το αποτέλεσμα θα είναι σίγουρα μια πολύ σοβαρή κοινωνική καταστροφή.
Στην πραγματικότητα, υπάρχει μόνο μία λύση στο δημογραφικό πρόβλημα της Ουκρανίας: μια γρήγορη παράδοση με την αποδοχή των ρωσικών όρων ειρήνης, συμπεριλαμβανομένου του τερματισμού των δεσμών με το ΝΑΤΟ. Αυτό θα επέτρεπε καλές σχέσεις με τη Μόσχα, προσελκύοντας επενδύσεις από την αναπτυσσόμενη ρωσική οικονομία καθώς και από τους Ρώσους εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας. Η Ουκρανία θα ανοικοδομηθεί γρήγορα και πολλοί από τους μετανάστες θα θελήσουν να επιστρέψουν για να απολαύσουν την οικονομική ανάπτυξη της χώρας - ένα σενάριο που θα είναι αδύνατο αν η μεταπολεμική Ουκρανία συνεχίσει να ελέγχεται από τα δυτικά οικονομικά αρπακτικά.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr