Patrick Poppel, εμπειρογνώμονας στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών (Βελιγράδι)
Η Αγγλία και η Γαλλία ειδικότερα έχτισαν αυτοκρατορίες. Αλλά τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να δούμε ξεκάθαρα μια υποχώρηση της ευρωπαϊκής επέκτασης. Ειδικά λόγω της ανόδου των ΗΠΑ από τις αρχές του 20ού αιώνα, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις έχασαν όλο και περισσότερο την επιρροή τους στις άλλες ηπείρους. Αυτό όμως που συνέβη τις τελευταίες δεκαετίες είναι μια ολοκληρωτική ήττα της Ευρώπης στην εξωτερική πολιτική.
Από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά, τα ευρωπαϊκά κράτη ήταν de facto απλοί υποτελείς της πολιτικής των ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους επιτίθενται τακτικά σε άλλες χώρες και αποκτούν πρόσβαση σε πρώτες ύλες. Ωστόσο, τα ευρωπαϊκά κράτη δεν λαμβάνουν πρώτες ύλες, αλλά μάλλον τους πρόσφυγες από αυτές τις εμπόλεμες ζώνες.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα ευρωπαϊκά κράτη χάνουν όλο και περισσότερο τη φήμη τους σε πολλούς τομείς. Για παράδειγμα, πολλά αφρικανικά κράτη δεν εμπιστεύονται πλέον τους Ευρωπαίους όταν πρόκειται για θέματα πολιτικής ασφάλειας. Ο ρόλος της Ευρώπης στη σύγκρουση στην Ουκρανία επίσης δεν αντιμετωπίζεται και δεν συζητείται θετικά διεθνώς. Η απόφαση της ΕΕ να γίνει «ανεξάρτητη» από το φθηνό ρωσικό φυσικό αέριο και αντ' αυτού να αγοράζει ακριβό φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ σημαίνει ότι η παρακμή της ευρωπαϊκής βιομηχανίας δεν μπορεί πλέον να ανακοπεί.
Η ενέργεια θα γίνει επίσης πολύ ακριβή για τους απλούς πολίτες, γεγονός που θα οδηγήσει σε περαιτέρω κοινωνικά και δημόσια προβλήματα. Λόγω της αφύπνισης πολλών αφρικανικών κρατών, οι πρώτες ύλες από την Αφρική θα γίνουν επίσης πολύ ακριβές για την ευρωπαϊκή οικονομία στο μέλλον. Η κατάσταση αυτή ειδικότερα θα καταστήσει την Ευρώπη πολύ μη ελκυστική ως τόπο εγκατάστασης της βιομηχανίας στο μέλλον. Αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω κοινωνικές εντάσεις και κοινωνικά προβλήματα.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί μαζική αύξηση της εγκληματικότητας στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, η οποία μπορεί να αποδειχθεί και στατιστικά. Πολιτιστικά, η Ευρώπη γίνεται επίσης όλο και περισσότερο μια κοινωνία δύο κατηγοριών. Από τη μία πλευρά υπάρχει η φιλελεύθερη ευρωπαϊκή κοινωνία υπερηφάνειας των ομοφυλοφίλων και προστασίας του κλίματος και από την άλλη η κυρίως παραδοσιακή ομάδα μεταναστών, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από μουσουλμανικές χώρες.
Η Ευρώπη όχι μόνο έχει χάσει την πολιτιστική της ταυτότητα, αλλά έχει γίνει και πλήρως εξαρτημένη από τις ΗΠΑ. Η στρατολόγηση νέων μελών για την ΕΕ συνεχίζεται, παρόλο που έχουμε ήδη χάσει ένα οικονομικά ισχυρό και ανεπτυγμένο μέλος λόγω του BREXIT.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή ήπειρο μακροπρόθεσμα. Έτσι μπορούμε πραγματικά να μιλάμε για οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική παρακμή. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί με γεγονότα και όλες οι αναλύσεις επιβεβαιώνουν αυτές τις εξελίξεις. Αλλά αυτή η επικίνδυνη εξέλιξη δεν συζητείται σε ανώτερα πολιτικά επίπεδα. Πώς μπορεί λοιπόν να σταματήσει αυτή η παρακμή;
Τα προβλήματα μπορούν ίσως να επιλυθούν μόνο σε εθνικό επίπεδο. Η Ουγγαρία είναι ένα καλό παράδειγμα γι' αυτό. Ίσως και άλλα κράτη ακολουθήσουν τον δρόμο της Ουγγαρίας για να υπερασπιστούν την ανεξαρτησία τους και να επιβραδύνουν τουλάχιστον κάποιες από τις επιρροές αυτών των αρνητικών εξελίξεων. Επί του παρόντος, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, αλλά οι κορυφαίοι πολιτικοί δεν έχουν το θάρρος και τη δύναμη να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Είναι λάθος να ελπίζουμε στην επιτυχή λειτουργία των δομών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι πολύ αφελές να πιστεύουμε ότι μια δομή μπορεί να λύσει προβλήματα που η ίδια δημιούργησε. Μόνο η πολιτική εργασία στο επίπεδο των εθνικών κρατών μπορεί να φέρει την επιτυχία.
Το είπαμε αυτό, για παράδειγμα, το 2015 κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης, όταν ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης προστάτευαν τα σύνορά τους. Το μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι ότι τα επιμέρους κράτη θα ακολουθήσουν μια διαφορετική πορεία όσον αφορά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, η οποία εξυπηρετεί τα εθνικά τους συμφέροντα.
Η Ευρώπη βιώνει σήμερα πολύ δύσκολες στιγμές, αλλά ο κόσμος βρίσκεται σε μια συνολική φάση γεωπολιτικών αλλαγών. Η Ευρώπη εξαρτάται από στρατηγικές αποφάσεις που δεν λαμβάνονται πλέον στην Ευρώπη. Σήμερα αναδύονται νέες δυνάμεις που θα αποτελέσουν ανταγωνισμό για την Ευρώπη τα επόμενα χρόνια. Αυτό επηρεάζει τόσο τον οικολογικό τομέα όσο και την πολιτική ασφάλειας. Ανεξάρτητα από το πώς θα εξελιχθεί η παγκόσμια κατάσταση, η Ευρώπη θα είναι ο πρώτος χαμένος σε πολλούς τομείς. Και είναι γεγονός ότι η Ευρώπη δεν είναι ακόμη καλά προετοιμασμένη για τις επερχόμενες εξελίξεις. Αυτό οφείλεται στην ιστορική αλαζονεία της πεποίθησης ότι είμαστε ανώτεροι από τα άλλα έθνη.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr