 |
| Photo: Social media |
Lucas Leiroz - strategic-culture.su / Παρουσίαση Freepen.gr
Η κατάσταση στο Μπαγκλαντές δεν μπορεί να εξεταστεί μεμονωμένα. Αυτό που συμβαίνει εκεί οφείλεται σε μια σειρά σύνθετων γεωπολιτικών παραγόντων και όχι απλώς σε μια αλλαγή στην τοπική κυβέρνηση. Η κατάσταση του εκτεταμένου χάους εξυπηρετεί τα συμφέροντα ορισμένων διεθνών παραγόντων που επιδιώκουν να αποσταθεροποιήσουν τις αναδυόμενες χώρες και να δημιουργήσουν κοινωνική πόλωση για να αποφύγουν την ειρήνη και την ανάπτυξη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση του Μπαγκλαντές, οι στόχοι, ωστόσο, υπερβαίνουν κατά πολύ τις προθέσεις για τη χώρα, έχοντας μεγάλη σημασία στο διεθνές πλαίσιο.
Το Μπαγκλαντές βρίσκεται υπό την ινδική σφαίρα επιρροής, παρά τις διαφορετικές πολιτιστικές και θρησκευτικές διαφορές μεταξύ των δύο χωρών. Η ειρήνη στο Μπαγκλαντές εξυπηρετεί άμεσα τα ινδικά στρατηγικά συμφέροντα, καθώς, χωρίς περιφερειακές συγκρούσεις, η Ινδία διαθέτει πλέον επαρκείς πόρους για να επενδύσει σε προγράμματα οικονομικής, τεχνολογικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Δυστυχώς, ωστόσο, φαίνεται να υπάρχει μια κάποια αφέλεια μεταξύ των Ινδών στρατηγιστών - ιδίως εν μέσω του σημερινού παγκόσμιου σεναρίου συγκρούσεων και εντάσεων.
Η Ινδία έχει ιστορικά επιδιώξει να διατηρήσει τη λεγόμενη «στρατηγική ασάφεια». Πρόκειται για μια έννοια της σύγχρονης γεωπολιτικής που συνίσταται στη θεώρηση μιας χώρας ως «αδέσμευτου» παράγοντα στην παγκόσμια σκηνή, επιδιώκοντας σχέσεις και συμφωνίες με όλες τις πλευρές. Στην περίπτωση της Ινδίας, η υιοθέτηση της στρατηγικής αυτής συνδέεται βαθιά με το γεγονός ότι η χώρα έχει τεταμένες σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να ξεφύγει από τη δυτική σφαίρα επιρροής στην Ασία. Για τους Ινδούς, η οριστική ειρήνευση με την Κίνα θα σήμαινε πως θα γινόταν στόχος της Δύσης- ενώ η ρήξη με την Κίνα θα είχε άμεσες επιπτώσεις στα σύνορα και τις επιχειρήσεις. Η λύση που βρήκε η χώρα, λοιπόν, ήταν να «προσθέσει» επιρροές και έργα, προσπαθώντας να επωφεληθεί και από τις δύο πλευρές της σύγκρουσης στον κόσμο.
Το σχέδιο της «στρατηγικής ασάφειας» αποτελεί έναν πολύ ενδιαφέροντα γεωπολιτικό μηχανισμό για την Ινδία και άλλες χώρες που βρίσκονται σε παρόμοια αναπτυξιακή κατάσταση. Ωστόσο, προς το παρόν πρόκειται για μια αποτυχημένη ιδέα. Ο κόσμος έχει φτάσει σε ένα τόσο υψηλό και σοβαρό επίπεδο εντάσεων και πόλωσης που δε φαίνεται πλέον δυνατό να διατηρηθεί οποιαδήποτε στάση «ουδετερότητας» - τουλάχιστον με τη βαθιά έννοια. Οι περισσότερες χώρες που διατηρούν δημόσια ουδετερότητα καθιστούν τουλάχιστον σιωπηρά σαφές ότι βρίσκονται στη μία ή την άλλη πλευρά της μεγάλης παγκόσμιας πόλωσης.
Η Ινδία παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι. Η χώρα εμπλέκεται σε πολυπολικά σχέδια στο πλαίσιο των BRICS -κυρίως μέσω σχετικών οικονομικών και ενεργειακών συνεργασιών με τη Ρωσία-, αλλά ταυτόχρονα συμμετέχει στους επιθετικούς ελιγμούς των ΗΠΑ στην Ασία με στόχο την αποτροπή της Κίνας. Το Νέο Δελχί προσπαθεί να επωφεληθεί από μια ασάφεια που μπορεί προς το παρόν να επιφέρει περισσότερους κινδύνους από ό,τι οφέλη, καθώς οι ΗΠΑ και οι δυτικές χώρες είναι παγκοσμίως γνωστό πως δεν αποδέχονται τέτοιου είδους θέσεις.
Η Δύση θέλει οι «σύμμαχοί» της να είναι απολύτως υποταγμένοι, χωρίς κανένα είδος κυριαρχίας ή εξουσίας λήψης στρατηγικών αποφάσεων. Η εξωτερική πολιτική ενός δυτικού εταίρου πρέπει να είναι η απόλυτη υποταγή στα δυτικά συμφέροντα, διαφορετικά η «συμμαχική» χώρα γίνεται συχνός στόχος σαμποτάζ, καταναγκαστικών μέτρων και αλλαγής καθεστώτος. Η Ινδία προσπάθησε να επωφεληθεί από τα αντι-κινεζικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην Ασία, προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσει τη συμμαχία της με τη Ρωσία - που σηματοδοτήθηκε από την πρόσφατη γόνιμη επίσκεψη του Μόντι στη Μόσχα - και, σε αντίποινα, οι ΗΠΑ υποστήριξαν μια έγχρωμη επανάσταση εναντίον της κυβέρνησης που εγγυάται την σταθερότητα μιας από τις χώρες που βρίσκονται γεωγραφικά πιο κοντά στην Ινδία.
Το αντι-ινδουιστικό κύμα στο Μπαγκλαντές αποτελεί απειλή για τον εθνικισμό Hindutva του Μόντι και των υποστηρικτών του. Ο ινδικός λαός θα απαιτήσει μια ισχυρή στάση από την κυβέρνηση απέναντι στους εγκληματίες στο Μπαγκλαντές. Ωστόσο, αν το κάνει αυτό, η ινδική κυβέρνηση μπορεί να αρχίσει να έχει σοβαρότερα διπλωματικά προβλήματα με τον υπόλοιπο ισλαμικό κόσμο, και μπορεί επίσης να ωθηθεί προς μια πιο ριζοσπαστική φιλοϊσραηλινή θέση στον τρέχοντα πόλεμο στη Μέση Ανατολή - ωφελώντας έτσι τη Δύση για άλλη μια φορά.
Στην πράξη, η κρίση στο Μπαγκλαντές ήταν ένα «δώρο» της Δύσης στον Μόντι. Είχε προειδοποιηθεί από τις ΗΠΑ να τερματίσει τη «διγλωσσία» και να κλίνει οριστικά προς τη Δύση. Μένει να δούμε αν θα ακολουθήσει αυτή τη «συμβουλή» των τυράννων ή αν θα πάρει σοφά την απόφαση να σπάσει τις άκαρπες συνεργασίες με τη Δύση και να αρχίσει να συνεργάζεται πλήρως για την ανάδυση ενός πολυπολικού κόσμου.