 |
| Sputnik |
Του Tarik Cyril Amar, ιστορικού από τη Γερμανία που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης, με αντικείμενο τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, την ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον πολιτισμικό Ψυχρό Πόλεμο και την πολιτική της μνήμης - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Πρόσφατα, ο πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής στο Ζαπορόζε βρέθηκε ξανά στην επικαιρότητα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη τέτοια εγκατάσταση στην Ευρώπη και μία από τις δέκα μεγαλύτερες στον κόσμο. Αλλά αυτός δεν είναι ο λόγος για την τρέχουσα προβολή του. Αυτός, αντίθετα, πηγάζει από το γεγονός ότι βρίσκεται μέσα σε μια εμπόλεμη ζώνη και κινδυνεύει από ένα σοβαρό ατύχημα. Ή, για να είμαστε ακριβείς, ένα περιστατικό. Διότι αν τελικά κάτι πάει στραβά στο Zaporozhe, είναι σχεδόν βέβαιο πως δε θα είναι ατύχημα, αλλά το αποτέλεσμα μιας σκόπιμης πολιτικής. Και για να είμαστε ακόμα πιο ακριβείς, της ουκρανικής πολιτικής.
Η ουσία της επικίνδυνης κατάστασης του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι δύσκολο να σκιαγραφηθεί. Κατασκευασμένος τη δεκαετία του 1980 επί Σοβιετικής Ένωσης, όταν τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία ανήκαν σε αυτήν, ο πυρηνικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής Zaporozhe περιήλθε υπό ρωσικό έλεγχο το Μάρτιο του 2022. Από το φθινόπωρο του ίδιου έτους, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) άρχισε να επισκέπτεται το εργοστάσιο. Καθ' όλη τη διάρκεια, έχει επανειλημμένα βρεθεί στο επίκεντρο μεγάλων -και βάσιμων- φόβων, επειδή η στρατιωτική δράση πλησίαζε πολύ κοντά του. Ενώ το εργοστάσιο είναι ουσιαστικά κλειστό και δε χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας, χρειάζεται συνεχή συντήρηση. Συγκεκριμένα, οι έξι αντιδραστήρες του απαιτούν συνεχή ψύξη. Γι' αυτό, πρέπει να παραμένουν συνδεδεμένοι με το ηλεκτρικό δίκτυο. Επιπλέον, το έδαφος του σταθμού διαθέτει διάφορες πηγές πιθανής πυρηνικής μόλυνσης.
Τώρα - και όχι για πρώτη φορά - ο ΙΑΕΑ, ένας οργανισμός που καλλιεργεί ένα εμφατικά χαμηλών τόνων ύφος δημόσιας επικοινωνίας, προειδοποίησε ότι «η κατάσταση της πυρηνικής ασφάλειας» στο Zaporozhe «επιδεινώνεται». Ο γενικός διευθυντής της, Ραφαέλ Γκρόσι, έχει μιλήσει για «κλιμάκωση» και παραμένει «εξαιρετικά ανήσυχος», ενώ παράλληλα ζητά τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση από όλες τις πλευρές. Στη διπλωματική γλώσσα του ΙΑΕΑ, αυτό είναι κοντά σε κραυγή απόγνωσης.
Ο λόγος για την επείγουσα προειδοποίηση του Grossi είναι ότι ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος βομβάρδισε μια τοποθεσία «ακριβώς έξω από την προστατευόμενη περιοχή του εργοστασίου ... κοντά στις βασικές λίμνες ψεκασμού του νερού ψύξης και περίπου 100 μέτρα» από τη μόνη εναπομείνασα σημαντική γραμμή ηλεκτροδότησης που παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στο εργοστάσιο. Θυμηθείτε: χωρίς ρεύμα, δεν υπάρχει ψύξη.
Σύμφωνα με τον ΙΑΕΑ, οι εκπρόσωποί του στο Zaporozhe έχουν επίσης «αναφέρει πως η στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή - μεταξύ άλλων πολύ κοντά στο εργοστάσιο - ήταν έντονη την τελευταία εβδομάδα», με «συχνές εκρήξεις, επαναλαμβανόμενα πυρά βαρέων πολυβόλων και τυφεκίων και πυροβολικό σε διάφορες αποστάσεις».
Επιπλέον, αναφέρει ακόμη ο ΙΑΕΑ, μια σημαντική πυρκαγιά σε πύργο ψύξης «νωρίτερα αυτή την εβδομάδα είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές ζημιές, αν και δεν υπήρξε άμεση απειλή για την πυρηνική ασφάλεια». Αν και «οι πυρηνικοί σταθμοί έχουν σχεδιαστεί για να είναι ανθεκτικοί έναντι τεχνικών ή ανθρώπινων αστοχιών και εξωτερικών γεγονότων, συμπεριλαμβανομένων ακραίων», δεν έχουν κατασκευαστεί, τόνισε ο Γκρόσι, «για να αντέχουν σε μια άμεση στρατιωτική επίθεση».
Ο Γκρόσι και το επιτελείο του έχουν δεχθεί κάποια κριτική επειδή, στην ουσία, είναι πολύ διπλωματικοί και όχι αρκετά ειλικρινείς. Αλλά αυτό είναι άδικο. Η ικανότητα του ΔΟΑΕ να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί - ακόμη και αν αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό - σε μια εμπόλεμη ζώνη βασίζεται στη διατήρηση χαμηλού προφίλ. Η πρόσβασή της στον πυρηνικό σταθμό Zaporozhe και η όποια επιρροή της εξαρτάται από τη διατήρηση σχέσεων συνεργασίας με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Σκεφτείτε, αν θέλετε, τον ΔΟΑΕ ως ένα είδος Ερυθρού Σταυρού, αλλά για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να είμαστε εξίσου επιφυλακτικοί στην παράθεση ορισμένων βασικών γεγονότων: Οι Ρώσοι υπεύθυνοι του εργοστασίου κατηγόρησαν την Ουκρανία για την επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος. Είναι βέβαιο ότι λένε την αλήθεια. Η Ρωσία δεν έχει το παραμικρό συμφέρον να προκαλέσει ή να διακινδυνεύσει ένα πυρηνικό ατύχημα σε έναν σταθμό ηλεκτροπαραγωγής που ελέγχει, για τον οποίο θεωρείται υπεύθυνη και τον οποίο έχει αναθέσει νομικά στον δικό της οργανισμό Rosatom. Επιπλέον, η Μόσχα έχει ξεκαθαρίσει πως σκοπεύει να κρατήσει ολόκληρη την περιοχή Zaporozhe, καθώς και άλλα, γειτονικά εδάφη. Όποια και αν είναι η γνώμη σας για αυτό το σχέδιο, αυτή η περίσταση επίσης καθιστά παράλογες τις ήδη χιλιοειπωμένες ουκρανικές κατηγορίες για ρωσικά σχέδια για τη σκηνοθεσία ενός επεισοδίου.
Η Ουκρανία, από την άλλη πλευρά, έχει κίνητρο, αν όχι να προκαλέσει σκόπιμα, τουλάχιστον να διακινδυνεύσει ένα επεισόδιο. Το Κίεβο θα το χρησιμοποιήσει για σκοπούς πληροφοριακού πολέμου: να κατηγορήσει τη Μόσχα, να φοβίσει τους ίδιους τους δυτικούς εταίρους της Ουκρανίας και να επιδιώξει αυτό που πάντα επιδιώκει το καθεστώς Ζελένσκι, δηλαδή την ολοένα και μεγαλύτερη εμπλοκή της Δύσης σε έναν πόλεμο που η Ουκρανία χάνει. Επιπλέον, η Ουκρανία διαθέτει πολιτικούς καθώς και αξιωματικούς του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών που είναι απολύτως ικανοί να καταστρώσουν ένα σχέδιο που θα δεχόταν τις επιπτώσεις, κυριολεκτικά, από ένα τέτοιο σαμποτάζ, εφόσον φαίνεται να προσφέρει στρατηγικό όφελος.
Δεν πιστεύετε ότι αυτό είναι δυνατόν; Θυμηθείτε τι μόλις μας επέτρεψαν στη Δύση να μάθουμε και να πούμε τώρα ακόμη και για τις επιθέσεις του Nord Stream τον Σεπτέμβριο του 2022, οι οποίες επίσης συνιστούσαν μια τεράστια οικολογική καταστροφή. Η Ουκρανία ήταν σε μεγάλο βαθμό αναμεμειγμένη (αν και σίγουρα όχι μόνη της, όπως μας ζητούν τώρα τα δυτικά κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης να πιστέψουμε), οι πολιτικοί της, τα μέσα ενημέρωσης και οι δυτικοί «φίλοι» είπαν ξεδιάντροπα ψέματα για όλα αυτά και, τελικά, όλοι κατηγόρησαν τη Ρωσία, όσο παράλογο κι αν ήταν πάντα αυτό.
Βλέπετε τους παραλληλισμούς; Μόνο που ένα πυρηνικό επεισόδιο θα ήταν και πάλι πολύ χειρότερο, φυσικά. Δεν είναι δουλειά του ΔΟΑΕ, αλλά των δυτικών χορηγών της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον και των πελατών της να προειδοποιήσουν το Κίεβο. Πιθανότατα θα αποτύχουν να το πράξουν, αλλά σε έναν καλύτερο κόσμο, αυτή τη φορά το καθεστώς Ζελένσκι θα ειδοποιούνταν εκ των προτέρων να εγκαταλείψει τα παράλογα και εγωιστικά σχέδιά του. Αυτό πρέπει να συμβεί όχι πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά δημόσια, ώστε ακόμη και ο Ζελένσκι και η παρέα του - όλοι τους - να λάβουν το υπόμνημα. Και αυτό πρέπει να γίνει με αξιόπιστες απειλές, όχι κατά της Μόσχας αλλά κατά του Κιέβου. Γιατί δεν μπορεί να επιτραπεί σε κανέναν να παίζει με την πυρηνική φωτιά.