Anis Raiss - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο Σιδερένιος Θόλος, που διαφημίζεται ως η πιο αποτελεσματική αμυντική ασπίδα του Ισραήλ, σχεδιάστηκε για να προβάλλει μια εικόνα ασφάλειας και τεχνολογικής υπεροχής. Προωθούμενο ως ένα κινητό σύστημα αεράμυνας αιχμής, προοριζόταν να συμβολίζει ένα αδιαπέραστο φράγμα που προστάτευε το κράτος κατοχής από εξωτερικές απειλές.
Ωστόσο, η πραγματικότητα αποκαλύπτει μια διαφορετική εικόνα: σαν ένα παιδί με στολή ιππότη - εντυπωσιακό απέναντι σε πλαστικά σπαθιά αλλά εντελώς ανυπεράσπιστο απέναντι σε πραγματικά όπλα - ο Σιδερένιος Θόλος υπερέχει κυρίως απέναντι στα σχετικά άτεχνα όπλα της παλαιστινιακής αντίστασης στη Γάζα.
Η προσεκτικά επεξεργασμένη εικόνα του Ισραήλ για το πιο πολύτιμο αμυντικό του όπλο αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας branding, η οποία έχει τις ρίζες της σε τεχνικές που πρωτοστάτησε ο Edward Bernays. Το κράτος κατοχής έχει τοποθετηθεί ως μια κοσμοπολίτικη, προοδευτική και δημοκρατική κοινωνία - σε πλήρη αντίθεση με τα γειτονικά κράτη της Δυτικής Ασίας, τα οποία παρουσιάζει ως βίαια και καταπιεστικά.
Ο Σιδηρούς Θόλος δεν είναι απλώς ένα αμυντικό σύστημα, αλλά και ένα ψυχολογικό κατασκεύασμα που έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει την εικόνα μιας άτρωτης οντότητας που βρίσκεται υπό συνεχή απειλή από λιγότερο πεφωτισμένους γείτονες.
Μια ασπίδα που καταρρέει στο βορρά
Παρά τη φήμη του, οι επιδόσεις του Iron Dome συχνά υπολείπονται. Πολλά βίντεο έχουν έρθει στην επιφάνεια που δείχνουν δυσλειτουργίες - οι πύραυλοι Tamir εκτελούν ακανόνιστους ελιγμούς, εκρήγνυνται κοντά σε μη κατοικημένες περιοχές ή ενεργοποιούνται από ψευδείς συναγερμούς και προκαλούν ζημιές σε υποδομές.
Αυτές οι αποτυχίες έρχονται σε έντονη αντίθεση με τους ισχυρισμούς του Ισραήλ για ποσοστό αναχαίτισης 90-99%. Ο ομότιμος καθηγητής Theodore Postal του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) προσφέρει μια πολύ διαφορετική εκτίμηση. «Θα έλεγα ότι το ποσοστό αναχαίτισης είναι στην καλύτερη περίπτωση 4 ή 5 τοις εκατό», δήλωσε ο Postal σε συνέντευξή του στη Boston Globe τον περασμένο Οκτώβριο.
Σε μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Global Security Studies, ο Michael Armstrong αμφισβητεί επίσης το διαφημιζόμενο ποσοστό αναχαίτισης του Iron Dome «90 έως 99 τοις εκατό». Για αρχή, διευκρινίζει πως «το ποσοστό αναχαίτισης είναι το ποσοστό των ρουκετών που καταστρέφονται πριν χτυπήσουν τις αμυνόμενες περιοχές- αγνοεί τις ρουκέτες πάνω από τις μη αμυνόμενες περιοχές».
Με άλλα λόγια, το αμυντικό σύστημα στοχεύει εξαρχής μόνο ένα μικρό μέρος των εκτοξευόμενων πυραύλων. Για παράδειγμα, Ισραηλινοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι από τα περίπου 1.000 βλήματα που εκτοξεύθηκαν στο Ισραήλ από τη Χαμάς κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Πυλώνας Άμυνας» τον Νοέμβριο του 2012, ο Σιδηρούς Θόλος αναγνώρισε τα δύο τρίτα ως «μη απειλητικά» και αναχαίτισε μόνο το 90% των υπόλοιπων 300 ρουκετών. Ο Armstrong επισημαίνει περαιτέρω κενά στους υπολογισμούς των υποστηρικτών του Iron Dome:
Οι εμπειρικές αναλύσεις δείχνουν πως οι συστοιχίες του Iron Dome αναχαίτισαν λιγότερο από το 32% όλων των επικίνδυνων ρουκετών κατά τη διάρκεια του Πυλώνα Άμυνας, αλλά μεταξύ 59 και 75% κατά τη διάρκεια της Protective Edge ... Οι υπολογισμοί υποδηλώνουν περαιτέρω ότι ο αριθμός των ρουκετών που έπληξαν κατοικημένες περιοχές κατά τη διάρκεια του Πυλώνα Άμυνας μπορεί να ήταν υποεκτιμημένος. Ο αριθμός των απειλών σε κατοικημένες περιοχές, από την άλλη πλευρά, μπορεί να έχει υπερεκτιμηθεί. Αυτό σημαίνει πως το ποσοστό αποτελεσματικής αναχαίτισης του Iron Dome μπορεί να ήταν σημαντικά χαμηλότερο από αυτό που αναφέρθηκε.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα άσχημη στα βόρεια κατεχόμενα εδάφη, όπου η πόλη Kiryat Shmona - ένας οικισμός που κάποτε πίστευαν ότι βρισκόταν υπό την προστασία του Σιδερένιου Θόλου - είδε τον πληθυσμό της να φεύγει από τις αυξανόμενες απειλές.
Χιλιάδες κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους, εκθέτοντας τα τρωτά σημεία που υποτίθεται ότι θα εξάλειφε ο Σιδηρούς Θόλος. Με τη Χεζμπολάχ να επεκτείνει τους κανόνες εμπλοκής της, ο αριθμός των εκτοπισμένων είναι πιθανό να αυξηθεί, εκθέτοντας περαιτέρω τις ανεπάρκειες του συστήματος.
Καθώς το Ισραήλ αγωνίζεται απεγνωσμένα να επεκτείνει τις αμυντικές του επιλογές, οι νέες λύσεις αποδεικνύονται εξίσου ελαττωματικές, αφήνοντας τον πληθυσμό ευάλωτο κάτω από ένα αμυντικό σύστημα που δεν ανταποκρίνεται πλέον στον μύθο του. Η κάποτε περίφημη ασπίδα καταρρέει, και μαζί της η προσεκτικά κατασκευασμένη αφήγηση του αήττητου που επί μακρόν στήριζε τη στρατηγική ασφαλείας του Ισραήλ.
Η καρκινική κατάρα του Iron Dome
Κάτω από την επιφάνεια του Σιδερένιου Θόλου του Ισραήλ κρύβεται μια πιο σκοτεινή, πιο δυσοίωνη πραγματικότητα - μια πραγματικότητα που απειλεί όχι μόνο τον μύθο του αήττητου αλλά και τις ζωές όσων χειρίζονται αυτή την ασπίδα. Μια έρευνα της Yediot Ahronoth το 2021 αποκάλυψε σοβαρούς ισχυρισμούς σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία που αντιμετωπίζουν οι στρατιώτες κατοχής που σταθμεύουν κοντά στα ισχυρά συστήματα ραντάρ του Iron Dome.
Αυτά τα συστήματα ραντάρ, που έχουν το παρατσούκλι «ο τεμαχιστής» και «η τοστιέρα» από όσους εργάζονται κοντά τους, εκπέμπουν έντονη θερμότητα, μετατρέποντας το περιβάλλον τους σε ένα αόρατο χωνευτήρι. Αρκετοί στρατιώτες έχουν καταθέσει συγκλονιστικές μαρτυρίες για απειλητικές για τη ζωή τους ασθένειες που πιστεύουν ότι συνδέονται με την υπηρεσία τους.
Ο Ran Mazur, ο οποίος διαγνώστηκε με καρκίνο των οστών ένα χρόνο μετά την απόλυσή του, περιέγραψε τον αφόρητο πόνο που τον έτρωγε κατά τη διάρκεια της θητείας του, πόνο που οι στρατιωτικοί γιατροί πολύ εύκολα απέρριπταν.
Ο Yonatan Chaimovich παρομοίασε την εμπειρία του να στέκεται κοντά στα ραντάρ με το σώμα του να «βράζει από μέσα», μια στοιχειωτική μεταφορά που αποτυπώνει τους αθέατους κινδύνους της έκθεσής τους. Ο Shir Tahar και ο Omer Hili Levy, οι οποίοι εμφάνισαν καρκίνο μετά τη θητεία τους, είναι ανάμεσα σε αρκετούς που πιστεύουν ότι οι ασθένειές τους συνδέονται άρρηκτα με το χρόνο που πέρασαν στη σκιά του Σιδερένιου Θόλου.
Παρά τις μαρτυρίες αυτές, ο ισραηλινός στρατός αρνείται σταθερά οποιαδήποτε ασυνήθιστη αύξηση των ποσοστών καρκίνου στο προσωπικό του Iron Dome. Ισχυρίζονται ότι τα εκτεταμένα πρωτόκολλα παρακολούθησης και ασφάλειας που εφαρμόζουν δεν έχουν δείξει καμία σημαντική διαφορά στη νοσηρότητα μεταξύ των στρατιωτών του Iron Dome και εκείνων σε άλλες στρατιωτικές μονάδες.
Αλλά οι αριθμοί λένε μια διαφορετική ιστορία: το 2011, από τους 240 στρατιώτες που κατατάχθηκαν σε τρεις κύκλους εκπαίδευσης για το Iron Dome, τουλάχιστον έξι εμφάνισαν καρκίνο είτε κατά τη διάρκεια είτε λίγο μετά την υπηρεσία τους - ένα στατιστικό στοιχείο που εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πραγματικό κόστος λειτουργίας αυτού του αμυντικού συστήματος.
Από τις 7 Οκτωβρίου, καμία νέα έρευνα δεν έχει αποτολμήσει να αποκαλύψει πόσοι από τις δυνάμεις κατοχής του Ισραήλ έπεσαν θύματα της σιωπηλής απειλής των όγκων κατά τη διάρκεια αυτής της τελευταίας έξαρσης των συγκρούσεων.
Ψευδαισθήσεις υψηλής τεχνολογίας
Εάν ο Σιδηρούς Θόλος δεν ήταν γεμάτος ελαττώματα, οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί στρατηγοί δεν θα έσπευδαν να διερευνήσουν εναλλακτικές λύσεις για να διατηρήσουν την ψευδαίσθηση πως είναι άτρωτο. Οι πύραυλοι Katyusha της Χεζμπολάχ, αν και φαινομενικά πρωτόγονοι, έχουν αναπτυχθεί με τακτική για να εξουδετερώσουν τον Σιδερένιο Θόλο και να εντοπίσουν τις θέσεις του, αναγκάζοντας το Ισραήλ να επανεξετάσει την αμυντική του στρατηγική.
Εισάγεται το «Magen Or» ή Iron Beam - ένα όνομα που μεταφράζεται στα εβραϊκά ως «Ασπίδα του Φωτός». Αναπτύχθηκε από την Rafael Advanced Defense Systems και αποτελεί την τελευταία προσπάθεια του κράτους κατοχής να μείνει μπροστά από τον Άξονα της Αντίστασης και εκθέτει την αυξανόμενη ανασφάλεια του Ισραήλ.
Σε αντίθεση με το Iron Dome, το οποίο βασίζεται σε δαπανηρούς πυραύλους αναχαίτισης - με κόστος περίπου 50.000 δολάρια ο καθένας - το Iron Beam υπόσχεται να εξουδετερώνει τις απειλές χρησιμοποιώντας ένα λέιζερ υψηλής ισχύος - μια ιδέα που μοιάζει βγαλμένη από την επιστημονική φαντασία.
Το Iron Beam, ωστόσο, είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό πειραματικό και δεν έχει δοκιμαστεί σε πραγματικές μάχες. Αναπτύχθηκε στο μέτωπο της Γάζας στα τέλη του 2023 και δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ως αξιόπιστο αμυντικό σύστημα στο χάος του πολέμου.
Ο εναγκαλισμός του Ισραήλ με την τεχνολογία λέιζερ, όπως το Magen Or, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης στην αμυντική βιομηχανία, η οποία καθοδηγείται όχι μόνο από την καινοτομία αλλά και από τα σημαντικά πακέτα βοήθειας από τις ΗΠΑ. Αυτά τα ξένα κεφάλαια, που διοχετεύονται μέσω ισχυρών λόμπι όπως το AIPAC και η J Street, συμβάλλουν στην προβολή του Ισραήλ ως τεχνολογική δύναμη.
Ωστόσο, αυτή η εικόνα δεν αποτελεί τόσο απόδειξη της εγχώριας εφευρετικότητας όσο προϊόν των τεράστιων οικονομικών πόρων που συχνά δαπανώνται σε δαπανηρά έργα που μπορεί να μην αντέξουν τη δοκιμασία των συγκρούσεων στον πραγματικό κόσμο.
Κίνδυνοι υψηλού κινδύνου
Το βεληνεκές του Iron Beam περιορίζεται σε περίπου 10 χιλιόμετρα και παραπαίει κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες - μια αχίλλειος πτέρνα που θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική σε μια σύγκρουση πλήρους κλίμακας. Το σύστημα απαιτεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας, που παρέχονται από μια μεγάλη γεννήτρια, για την παραγωγή των ακτίνων λέιζερ που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του.
Αυτή η υλικοτεχνική πρόκληση και η αναγκαιότητα διατήρησης εξελιγμένων υποδομών κάνουν το Iron Beam να φαίνεται καταδικασμένο να αποτύχει υπό πραγματικές συνθήκες μάχης.
Η στροφή του Τελ Αβίβ προς προηγμένες τεχνολογίες όπως το Iron Beam αποκαλύπτει ένα βαθύτερο ζήτημα στη στρατιωτική του στρατηγική. Επικεντρώνοντας στην άμυνα υψηλής τεχνολογίας, το Ισραήλ αντιμετωπίζει τα συμπτώματα και όχι τις βαθύτερες αιτίες της συνεχιζόμενης σύγκρουσής του. Η εξάρτηση από μη αποδεδειγμένη τεχνολογία ενέχει τον κίνδυνο καταστροφικής αποτυχίας, ειδικά όταν συνδυάζεται με την πρόσφατη στροφή του Ισραήλ προς πιο ριψοκίνδυνες στρατηγικές.
Επιπλέον πολυπλοκότητα προσθέτει το σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου Scorpius G, μια άλλη λύση υψηλής τεχνολογίας που διαφημίζεται από το Ισραήλ. Το Scorpius G αναπτύχθηκε από την Israel Aerospace Industries (IAI) και έχει σχεδιαστεί για να ανιχνεύει, να ταξινομεί, να εντοπίζει και να παρεμβάλλει προηγμένα συστήματα ραντάρ.
Ωστόσο, όπως και το Iron Beam, η απόδοση του Scorpius G στο πεδίο παραμένει αναπόδεικτη, καταδεικνύοντας περαιτέρω την επισφάλεια της αμυντικής στάσης του Ισραήλ - η οποία θα μπορούσε τελικά να το καταστήσει ευάλωτο στην εσπευσμένη προσπάθειά του να διατηρήσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα.
Καθώς ο Άξονας Αντίστασης της περιοχής συνεχίζει τις επιχειρήσεις του με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα και καθώς οι Ισραηλινοί έποικοι στα κατεχόμενα εδάφη αντιμετωπίζουν μαζικές εκκενώσεις, η πίεση που ασκείται σε αυτά τα νέα αμυντικά συστήματα για να αποδώσουν είναι τεράστια.
Το αν θα παρέχουν την υποσχόμενη προστασία ή θα καταρρεύσουν κάτω από το βάρος των προσδοκιών παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα - με δυνητικά ολέθριες συνέπειες για την ασφάλεια και την σταθερότητα του Ισραήλ.