 |
| Sputnik / Ilya Pitalev |
Για να κατανοήσουμε την κατάσταση με την εισβολή της Ουκρανίας στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι πέρα από τις βαριά οχυρωμένες γραμμές του μετώπου, όπου συνεχίζονται έντονες μάχες εδώ και τρία χρόνια, τα δύο κράτη μοιράζονται πάνω από 1.000 χιλιόμετρα διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του τμήματος είναι σχετικά ειρηνικό, με χαμηλή πυκνότητα στρατευμάτων και στις δύο πλευρές - κυρίως συνοριοφύλακες και ενισχυμένη ασφάλεια - και η κανονική οικονομική δραστηριότητα συνεχίζεται.
Του Sergey Poletaev, αναλυτή πληροφοριών και δημοσιογράφου, συνιδρυτή και εκδότη του έργου Vatfor - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Στις 6 Αυγούστου, εμφανίστηκαν αναφορές για την είσοδο ουκρανικών δυνάμεων στο Κουρσκ κοντά στην πόλη Sudzha. Αρχικά, αυτό φαινόταν σαν άλλη μια συνοριακή αψιμαχία ρουτίνας. Ωστόσο, μέχρι το τέλος της πρώτης ημέρας, ήταν σαφές ότι κάτι μεγαλύτερο εκτυλισσόταν - δεν υπήρχαν στημένα βίντεο TikTok ή μαζική παραπληροφόρηση και το Κίεβο παρέμεινε σιωπηλό για δύο ημέρες, με τα ουκρανικά κανάλια Telegram να αναδημοσιεύουν κυρίως ρωσικές πηγές.
Η πρώτη επίσημη δήλωση από το Κίεβο ήρθε το πρωί της 8ης Αυγούστου. Ο Mikhail Podoliak, σύμβουλος του γραφείου του Ουκρανού προέδρου, επιβεβαίωσε ότι τα τακτικά στρατεύματα είχαν εισέλθει στην περιοχή του Κουρσκ. Μέχρι τότε, ρωσικές ενισχύσεις είχαν αναπτυχθεί στη Σούντζα, ξεκινώντας με ομάδες ειδικών δυνάμεων για την εξάλειψη απομονωμένων εχθρικών ομάδων, ακολουθούμενες από τακτικές μονάδες για την ενίσχυση της περιοχής.
Στις 8 Αυγούστου, η κρίση είχε περιοριστεί. Η Ουκρανία δεν μπόρεσε να δημιουργήσει μια συνεχή γραμμή μετώπου στην περιοχή του Κουρσκ, η Σούντζα δεν καταλήφθηκε και, εκτός απροόπτου, μπορούμε να περιμένουμε μια κουραστική επιχείρηση εκκαθάρισης για την απομάκρυνση των ουκρανικών δυνάμεων, ενώ οι σποραδικές επιδρομές πέρα από τα σύνορα συνεχίζονται.
Η ουκρανική στρατηγική έμοιαζε με την επίθεση του φθινοπώρου του 2022 στην περιοχή του Χάρκοβο: Δημιουργήστε αριθμητικό πλεονέκτημα σε έναν στενό τομέα, διεισδύστε στο εχθρικό έδαφος με ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα, εξαπλωθείτε γρήγορα και αναγκάστε τις αμυντικές θέσεις να υποχωρήσουν χωρίς μάχη.
Δυτικές πηγές έδωσαν πληροφορίες για την κλίμακα της επιχείρησης. Σύμφωνα με τους Times, συμμετέχουν 6.000 έως 10.000 Ουκρανοί στρατιώτες. Το Forbes έχει εντοπίσει τις συμμετέχουσες μονάδες, συμπεριλαμβανομένων των 22ης και 88ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας και της 80ης Ταξιαρχίας Αεροπορικής Επίθεσης, την οποία περιγράφει ως μία από τις πιο επίλεκτες και ευέλικτες ομάδες της Ουκρανίας.
Άλλες πληροφορίες αποκάλυψαν ότι περίπου 1.000 έως 1.500 Ουκρανοί στρατιώτες, αρκετές δεκάδες τεθωρακισμένα οχήματα και μερικά άρματα μάχης πέρασαν αρχικά στη Ρωσία, υποστηριζόμενοι από πυρά πυροβολικού από την ουκρανική πλευρά των συνόρων, βομβαρδίζοντας σφοδρά το Sudzha μόλις 10 χιλιόμετρα μακριά.
Οι αριθμοί αυτοί ευθυγραμμίζονται με τις δυτικές εκθέσεις. Με στρατιωτικούς όρους, η αιχμή του δόρατος μιας επίθεσης αποτελεί συνήθως το 15-20% της συνολικής δύναμης, με τους υπόλοιπους να ακολουθούν, να εξασφαλίζουν τις πλευρές και να παρέχουν υλικοτεχνική υποστήριξη, υποστήριξη πυροβολικού και επιχειρήσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Δεδομένου ότι η προέλαση απέτυχε, τα περισσότερα ουκρανικά στρατεύματα παραμένουν στην περιοχή Sumy, συνεχίζοντας τις διασυνοριακές εισβολές.
Αξίζει να σημειωθεί πως καθ' όλη τη διάρκεια της αναταραχής, ο σταθμός φυσικού αερίου Sudzha συνέχισε (και συνεχίζει) να λειτουργεί, διευκολύνοντας τη ροή από τη Ρωσία μέσω της Ουκρανίας προς την Ευρώπη.
Γιατί συνέβη αυτό;
Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης βρίθουν από εικασίες σχετικά με το γιατί ο Ουκρανός ηγέτης Βλαντιμίρ Ζελένσκι ακολουθεί αυτόν τον δρόμο. Η κατάληψη ενός σχετικά άγνωστου περιφερειακού κέντρου δύσκολα φαίνεται να αξίζει να εξαντλήσει τις πιο ετοιμοπόλεμες μονάδες του ουκρανικού στρατού. Η κύρια δράση συμβαίνει στο Ντονμπάς, όπου ο ρωσικός στρατός, αν και προχωράει αργά, φαίνεται ασταμάτητος και όπου χρειάζονται απεγνωσμένα φρέσκες, πρόθυμες ουκρανικές ταξιαρχίες.
Οι εμπειρίες του περασμένου καλοκαιριού έδειξαν ότι η ικανότητα της Ουκρανίας να διασπάσει τη γραμμή του μετώπου είναι σημαντικά κατώτερη από εκείνη του ρωσικού στρατού. Η επιχείρηση στην Αζοφική Θάλασσα (η ατυχής αντεπίθεση) κατέληξε σε αποτυχία και τώρα το μόνο που μπορεί να κάνει ο ουκρανικός στρατός είναι να υποχωρήσει, καλύπτοντας τα κενά στην άμυνά του εδώ και εκεί.
Αυτό το σενάριο σημαίνει ήττα και, κατά συνέπεια, πτώση του καθεστώτος του Ζελένσκι. Στη Δύση, έχει γίνει κοινός τόπος να υποστηρίζεται ότι η Ουκρανία πρέπει να συμβιβαστεί με την απώλεια εδαφών και ουσιαστικά να αποδεχτεί την ήττα.
Το Κίεβο ψάχνει για δημιουργικές λύσεις για να αντιστρέψει αυτές τις τάσεις. Ο ουκρανικός στρατός έχει κάποια προηγούμενα, κυρίως την επιχείρηση στο Χάρκοβο το φθινόπωρο του 2022. Μαζί με τη Χερσώνα, αυτή ήταν μία από τις μοναδικές πραγματικές στρατιωτικές επιτυχίες του Κιέβου. Φαίνεται λογικό να προσπαθήσει κανείς να την επαναλάβει, κάτι που απαιτεί την εξεύρεση κατάλληλων συνθηκών στο πεδίο της μάχης. Ωστόσο, αυτές απουσιάζουν από το μέτωπο (με πυκνή παρουσία πεζικού παντού), καθιστώντας αδύνατη τη διάρρηξη από ελαφρές, κινητές μονάδες.
Τώρα φτάνουμε στο ενδιαφέρον σημείο. Η σχετική ηρεμία κατά μήκος των συνόρων 1.000 χιλιομέτρων για δυόμισι χρόνια μάλλον δεν ήταν τυχαία. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπήρχαν συμφωνίες μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον, συγκεκριμένα με την κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. Ο Λευκός Οίκος τάχθηκε ανοιχτά κατά των ουκρανικών ενεργειών σε εδάφη που αναγνωρίζονται από τη Δύση ως τμήμα της Ρωσίας (στα οποία περιλαμβάνονται οι συνοριακές περιοχές που συζητάμε).
Έτσι, πολυάριθμες εισβολές πέρα από τα κοινά σύνορα στις περιοχές Μπέλγκοροντ, Μπριάνσκ και Κουρσκ πραγματοποιήθηκαν με πλασματικές επιχειρήσεις από ειδικά δημιουργημένες οντότητες όπως το "Ρωσικό Σώμα Εθελοντών", η "Λεγεώνα της Ελευθερίας για τη Ρωσία" και άλλες νεοναζιστικές ομάδες.
Το Κίεβο προσπάθησε επανειλημμένα να παρακάμψει τις κόκκινες γραμμές της Δύσης με κάθε μέσο, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει λόγος να φοβάται κλιμάκωση, αφού η Ρωσία έχει περιορισμένη ικανότητα για αντίποινα κ.ο.κ.
Με την αλλαγή στον Λευκό Οίκο, το Κίεβο βλέπει μια ευκαιρία. Οι διαρροές δείχνουν ότι οι εκπρόσωποι του Κιέβου επικοινωνούν εδώ και αρκετό καιρό με τους συμβούλους της υποψήφιας των Δημοκρατικών για την προεδρία Καμάλα Χάρις αντί του Μπάιντεν. Αυτό αποτελεί μια βολική στιγμή για να ανεβάσουν το διακύβευμα και να αντιμετωπίσουν τη νέα ομάδα με ένα τετελεσμένο γεγονός: Κοιτάξτε, μπορούμε να προχωρήσουμε με επιτυχία στο ρωσικό έδαφος- είναι προς το συμφέρον σας να μας υποστηρίξετε.
Ακόμη και μερική επιτυχία, η εξασφάλιση μιας μόνο πόλης, θα επέτρεπε στο Κίεβο να απαιτήσει περισσότερα από την Ουάσιγκτον, και στη συνέχεια ακόμη περισσότερα. Δεν έχει σημασία ότι η Ρωσία θα απαντήσει αναπόφευκτα ενισχύοντας τις άμυνές της και εδώ. Ο αντίκτυπος στα μέσα ενημέρωσης, όπως οραματίζεται το Κίεβο, θα διαρκέσει όσο η γραμμή του μετώπου διασχίζει αυτό που είναι κανονικά ρωσικό έδαφος. Ακόμη και ένα αποτέλεσμα μηδενικού αθροίσματος, αν η επιδρομή πρέπει να ματαιωθεί, μπορεί να παρουσιαστεί ως νίκη.
Από τη σκοπιά του Κιέβου, ένα τέτοιο στοίχημα αξίζει τις ετοιμοπόλεμες ταξιαρχίες που διαφορετικά θα χάνονταν άδοξα σε ένα ακόμη σκοτεινό χωριό του Ντονέτσκ. Υπάρχει περισσότερη λογική εδώ απ' ό,τι στο εξάμηνο λουτρό αίματος στο Κρίνκι (με πάνω από 1.000 απώλειες) ή στις αμέτρητες αποτυχημένες προσπάθειες να προσγειωθεί μια σημαία στην Κριμαία ή στις αμμώδεις σούβλες στις εκβολές του Δνείπερου.
Ποια θα είναι η απάντηση του Κρεμλίνου;
Ο δεύτερος στόχος της απόπειρας εισβολής στην περιοχή του Κουρσκ είναι να προκαλέσει δυσαρέσκεια στο εσωτερικό της Ρωσίας, παρουσιάζοντας τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν ως αδύναμο και προκαλώντας βιαστικές αποφάσεις.
Τι διακυβεύεται εδώ; Είναι γνωστό ότι η σύγκρουση μεταξύ Μόσχας και Κιέβου έχει εξελιχθεί σε πόλεμο φθοράς. Το κλειδί για τη νίκη είναι να εξαντλείσαι με βραδύτερο ρυθμό από τον αντίπαλό σου. Το ποια πόλη είναι υπό έλεγχο δεν έχει μεγάλη σημασία- τα πάντα θα κριθούν από το ποιος θα εξαντλήσει πρώτος τους πόρους του.
Αφού ανέκαμψε από τις αρχικές αποτυχίες, η Ρωσία έχει ενσωματώσει τη σύγκρουση στην εθνική της οικονομία. Με δαπάνες της τάξης του 7% του ΑΕΠ, η χώρα μπορεί να διατηρήσει τον αγώνα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ναι, αντιμετωπίζει προκλήσεις στρατολόγησης, αλλά είναι πολύ λιγότερο σοβαρές από εκείνες της Ουκρανίας, όπου οι πρόθυμοι στρατιώτες εξαντλήθηκαν πριν από ένα χρόνο.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, αυτή η πορεία θα οδηγήσει σε κατάρρευση την Ουκρανία, καθιστώντας κατανοητή την απελπισία του Κιέβου να διαταράξει το παιχνίδι του Κρεμλίνου. Από την πλευρά της ρωσικής ηγεσίας, η προσήλωση στη στρατηγική της "ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης" σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να εστιάσει υπερβολικά στα γεγονότα του Κουρσκ για να μην παίξει στα χέρια του Κιέβου.
Ωστόσο, δεν είναι τόσο απλό. Η Μόσχα δεν μπορεί να αγνοήσει τις εχθρικές ενέργειες. Δεν πρόκειται μόνο για την πολιτική νομιμοποίηση όσων ήταν προηγουμένως απαράδεκτα, όπως έχουμε συζητήσει. Πρόκειται για την επιδρομή στη Σούντζα που ανάγκασε το ρωσικό Γενικό Επιτελείο να επανεξετάσει την ασφάλεια των 1.000 χιλιομέτρων κοινών συνόρων με την Ουκρανία, προβλέποντας πως παρόμοια γεγονότα θα μπορούσαν να συμβούν οπουδήποτε κατά μήκος τους.
Σύμφωνα με την στρατηγική του Κρεμλίνου, δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση σε μια τόσο τολμηρή επιδρομή - η απάντηση από τον Φεβρουάριο του 2022 περιλαμβάνει τη χρήση όλων των διαθέσιμων πόρων, αποφεύγοντας τη γενική επιστράτευση ή την αυτοεξάντληση. Η Μόσχα δεν έχει άλλον στρατό έτοιμο και σε αναμονή για να καταλάβει νέες ευάλωτες συνοριακές περιοχές.
Τι ακολουθεί;
Υπάρχουν τρία πιθανά σενάρια για τις εξελίξεις στην περιοχή του Κουρσκ.
Πρώτον: Η Ρωσία θα μπορούσε να προετοιμάσει μια δύναμη κρούσης για να πραγματοποιήσει τη δική της διασυνοριακή επιχείρηση, είτε ανοίγοντας ένα πλήρες δεύτερο μέτωπο (ενδεχομένως με στόχο το Sumy) είτε δημιουργώντας μια ρυθμιστική ζώνη παρόμοια με αυτή του Kharkov. Αυτή θα ήταν η πιο επιθετική επιλογή αντίδρασης της Μόσχας. Εξασφαλίζει όχι μόνο το Κουρσκ και τις γειτονικές περιοχές, αλλά παρέχει επίσης μια σαφή και άμεση απάντηση στην ουκρανική επιδρομή.
Αλλά χωρίς πρόσθετη επιστράτευση, η Μόσχα μπορεί να μην έχει τη δύναμη για ένα δεύτερο μέτωπο. Η διατήρηση μιας στενής συνοριακής λωρίδας με πυκνή γραμμή μετώπου απαιτεί μια ευμεγέθη δύναμη, η οποία μπορεί να χρειαστεί αλλού.
Δεύτερον: το Κίεβο μπορεί να έχει αρκετές φρέσκες, καλά εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες ταξιαρχίες έτοιμες να εξαπολύσουν μια νέα επίθεση σε άλλες ρωσικές συνοριακές περιοχές ή να διασπάσουν μια υπάρχουσα γραμμή μετώπου. Αυτό θα ανάγκαζε τη Μόσχα να μειώσει ή να επιβραδύνει σημαντικά τις επιχειρήσεις της στο Ντονμπάς, ανακατανέμοντας στρατεύματα από εκεί. Οι πολιτικοί στόχοι που αναφέρθηκαν προηγουμένως θα επιτυγχάνονταν.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι το Κίεβο διαθέτει τέτοιες δυνάμεις. Δυτικές πηγές αναφέρουν πως οι τρεις ταξιαρχίες που συμμετείχαν στην πρόσφατη επιδρομή είναι όλες οι ετοιμοπόλεμες εφεδρείες της Ουκρανίας που δεν έχουν εμπλακεί στο μέτωπο. Ακόμη και αν αυτό δεν είναι σωστό, η Ρωσία εξακολουθεί να έχει αριθμητικό πλεονέκτημα, το στοιχείο του αιφνιδιασμού έχει χαθεί και έτσι οι πιθανότητες επιτυχίας για μια νέα απόπειρα είναι μικρότερες.
Finally, the third scenario, which seems most likely given the Kremlin’s rhetoric: Neutralize Kiev’s actions with available resources, clear the border area of Ukrainian sabotage units, and prevent breakthroughs elsewhere. This allows Russia to continue its strategy, which Moscow believes is the most beneficial.
In this case, the border region will become another active combat zone, and the lack of decisive retribution allows Kiev to claim a shift in red lines and at least partial success. Russian relying on limited forces and refusing to withdraw large numbers from the Donetsk theater would mean the operation to secure the Kursk borderlands could drag on.
We will soon see which scenario unfolds.