 |
| pixabay / velikorodov94 |
Σε άρθρο τους στο Politico, οι Dan Fried, Anders Aslund και Kurt Volker υποστηρίζουν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιταχύνει τις ρυθμίσεις για την αποδέσμευση του πακέτου δανείων ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων που εγκρίθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της G7 τον Ιούνιο. Η πρόταση αυτή είναι κακοσχεδιασμένη και κινδυνεύει να επαναλάβει τα λάθη που άνοιξαν τον δρόμο για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ian Proud - responsiblestatecraft.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο προτεινόμενος διακανονισμός θα χρησιμοποιούσε τους τόκους που προκύπτουν από τα 200 δισ. ευρώ των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που κατέχει η Euroclear στο Βέλγιο, για την αποπληρωμή δανείων συνολικού ύψους 50 δισ. δολαρίων που παρέχονται από κοινοπραξία κρατών μελών της G7. Τα δάνεια αυτά θα χορηγούνταν στην Ουκρανία για να καλυφθεί το τεράστιο κενό στον προϋπολογισμό της σε περίοδο πολέμου.
Οι Fried κ.ά. επισημαίνουν ότι πρόκειται για έναν δημιουργικό συμβιβασμό που υπολείπεται της πλήρους κατάσχεσης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, την οποία θα προτιμούσαν οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και το Ηνωμένο Βασίλειο. Υποστηρίζουν ότι η ΕΕ θα πρέπει «να υιοθετήσει νόμο που να παρατείνει τη δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων μέχρι η Μόσχα να έχει πληρώσει πλήρως για τον πόλεμο της κατά της Ουκρανίας».
Ωστόσο, η νομοθέτηση για τη δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας με τέτοιους όρους που συνδέονται de facto ισοδυναμεί με μόνιμη κατάσχεση των εν λόγω περιουσιακών στοιχείων. Και με ανησυχεί το γεγονός ότι αυτή η κλιμακούμενη προσέγγιση είναι παρόμοια με μια άλλη που προώθησε η Fried το 2015.
Στις 19 Μαρτίου 2015, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ευθυγράμμισε τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας με τη συμφωνία Μινσκ ΙΙ, μόλις πέντε εβδομάδες μετά την υπογραφή της. Οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα αίρονταν μόνο όταν θα εφαρμοζόταν και το τελευταίο σημείο του ειρηνευτικού σχεδίου Μινσκ ΙΙ, το οποίο εκείνη τη στιγμή είχε προγραμματιστεί για το τέλος του 2015.
Αυτή η αιρεσιμότητα του Μινσκ ήταν πνευματικό τέχνασμα του Νταν Φριντ, όταν ήταν συντονιστής των ΗΠΑ για την πολιτική κυρώσεων στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, συνεργαζόμενος χέρι-χέρι με τη Βικτόρια Νούλαντ. Επιστράτευσε τη βοήθεια των Βρετανών για να προσγειώσει την αιρεσιμότητα στην Ευρώπη, εμπλέκοντας τακτικά ανώτερους συναδέλφους στο Υπουργείο Εξωτερικών στο Λονδίνο. Έχοντας αποκλειστεί από το Normandy Format των ειρηνευτικών συνομιλιών για την Ουκρανία τον Ιούνιο του 2014, οι Βρετανοί ανέλαβαν ευχαρίστως το σκήπτρο της παροχής της αιρεσιμότητας του Μινσκ με ένα γύρο διπλωματίας-αστραπή στις Βρυξέλλες και σε άλλες πρωτεύουσες κρατών μελών για να ασκήσουν πιέσεις γι' αυτήν. Αυτό λειτούργησε.
Σε αντίθεση με τις αμερικανικές κυρώσεις, οι κυρώσεις της ΕΕ ανανεώνονται με ομόφωνη συμφωνία κάθε έξι μήνες περίπου. Την άνοιξη του 2015 ήταν η εποχή που οι κυρώσεις της ΕΕ φαινόταν πιο πιθανό να καταρρεύσουν, με τα κράτη της Νότιας Ευρώπης να εκφράζουν ανησυχίες για οικονομικές επιπτώσεις και με τους υπουργούς της Ευρωζώνης να επικεντρώνονται στην επίλυση της ελληνικής κρίσης χρέους.
Ωστόσο, η αιρεσιμότητα καθόρισε εκ των πραγμάτων τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας σε πέτρα- κανένα κράτος μέλος δεν μπορούσε να τις καταψηφίσει χωρίς αποδείξεις ότι η συμφωνία Μινσκ ΙΙ είχε εφαρμοστεί. Αλλά η έννοια της πλήρους εφαρμογής από τη Ρωσία ήταν μια χίμαιρα, επινοημένη από τον Fried και το Foreign Office.
Ένα βασικό άρθρο της συμφωνίας Μινσκ ΙΙ απαιτούσε διαπραγματεύσεις για το ειδικό καθεστώς του Ντονμπάς. Ένα έγγραφο του Chatham House απεικονίζει εύστοχα γιατί η Ουκρανία δε θέλησε ποτέ να προχωρήσει με το ειδικό καθεστώς για το Ντονμπάς, λόγω της ευρείας αντίστασης στην ιδέα αυτή στα μη κατεχόμενα μέρη της Ουκρανίας. Πράγματι, την 1η Φεβρουαρίου 2022, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Dmytro Kuleba απέρριψε ολοκληρωτικά την ιδέα του ειδικού καθεστώτος.
Την παραμονή του πολέμου, η συμφωνία Μινσκ ΙΙ ήταν νεκρή εδώ και επτά χρόνια. Ωστόσο, οι ευρείες κυρώσεις κατά της Ρωσίας είχαν παραμείνει λόγω της αιρεσιμότητας που συμφωνήθηκε το 2015. Μάλιστα, η Ουκρανία άσκησε σκληρή πίεση για πρόσθετες «προληπτικές» κυρώσεις, πριν πέσουν οι πρώτες βολές.
Λίγοι στη Δύση αναγνωρίζουν τον βαθμό στον οποίο οι κυρώσεις, που συνδέονταν με το Μινσκ ΙΙ, τροφοδότησαν το αίσθημα αδικίας στη Ρωσία πως η Δύση θα την τιμωρούσε ό,τι κι αν συμβεί, και συνέβαλαν στην απόφαση του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η κατάσχεση των κρατικών περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας εν λευκώ είναι μια κακή ιδέα που θα επαναλάμβανε το ίδιο λάθος που έκανε η Δύση με την αιρεσιμότητα του Μινσκ. Με τις κυρώσεις κλειδωμένες, δεν υπήρχε κανένα κίνητρο για τη Ρωσία να προωθήσει την ειρήνη στην Ουκρανία. Χωρίς καμία προοπτική επιστροφής έστω και μεριδίου των κρατικών κεφαλαίων τους, κάθε κίνητρο για τη Ρωσία να καταθέσει τα όπλα και να διαπραγματευτεί θα εξαφανιστεί.
Η επιβολή μιας νομικά αμφισβητήσιμης τιμωρίας στη Ρωσία θα αύξανε επίσης τον ευρύτερο κίνδυνο για την αξιοπιστία των κεφαλαιαγορών της ΕΕ, για τον οποίο προειδοποίησε ο επικεφαλής της Euroclear τον Φεβρουάριο. Θα επιτάχυνε τη μακροπρόθεσμη στροφή των αναπτυσσόμενων χωρών προς την ένταξη στα BRICS και την απομάκρυνση από το δολάριο και το ευρώ για το εμπόριο, το συνάλλαγμα και τις επενδύσεις, όπως επισημάνθηκε πρόσφατα από τους Asia Times.
Τα πρόσφατα γεγονότα στο πεδίο της μάχης μας υπενθυμίζουν ότι οποιοδήποτε τέλος του πολέμου στην Ουκρανία θα προκύψει πιθανότατα από ένα αδιέξοδο και όχι από μια ολοκληρωτική ρωσική ήττα. Η Ουκρανία και οι δυτικοί υποστηρικτές της δεν θα μπορέσουν να επιβάλουν στη Ρωσία την απαίτηση για αποζημιώσεις από θέση ισχύος. Και η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θεωρεί τον εαυτό της υπεύθυνο για την κάλυψη του κόστους της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης. Ο πρέσβης της Ρωσίας στο Ηνωμένο Βασίλειο μου το είπε ευθέως πέρυσι.
Παρά το τρομερό ανθρώπινο κόστος, η Ρωσία διαθέτει τους πόρους, το ανθρώπινο δυναμικό και το υλικό για να συνεχίσει να πολεμά χωρίς την ανάγκη εξωτερικής χρηματοδοτικής υποστήριξης. Η Ουκρανία δεν το έχει, και ως εκ τούτου η προσπάθεια για αυτή την κακοσχεδιασμένη ρύθμιση δανείου της G7.
Και εδώ βρίσκεται το πρόβλημα. Ο Martin Sandbu, σε άρθρο του στους Financial Times την 1η Σεπτεμβρίου, εξήγησε ότι η ίδια η ανάγκη για αυτού του είδους το δάνειο για την Ουκρανία προδίδει «μια απρεπή αναζήτηση για εναλλακτικές λύσεις στη χρηματοδότηση των δυτικών φορολογουμένων». Τα δυτικά έθνη πασχίζουν να δικαιολογήσουν τη συνεχή οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία έναντι μιας αυξανόμενης εγχώριας αντίδρασης, ιδίως σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία.
Παρά τις σημαντικές εισροές βοήθειας από την έναρξη του πολέμου, η Ουκρανία έχει ωστόσο δανειστεί περίπου 40 δισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο. Το χρέος πλησιάζει το 100% του ΑΕΠ και, παρά την πρόσφατη αναδιάρθρωση των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η χώρα ακροβατεί στα πρόθυρα μιας κρατικής χρεοκοπίας.
Οι Fried κ.ά., απεικονίζουν μια έντονη εμμονή της Δύσης στην τιμωρία της Ρωσίας με κάθε κόστος. Αλλά η δημιουργία ενός δανείου στη βάση ότι η G7 δεν πρέπει να πληρώσει, γνωρίζοντας ότι η Ρωσία δεν θα πληρώσει, απλώς θα παρατείνει τον πόλεμο και θα συσσωρεύσει περισσότερη οικονομική και ανθρώπινη δυστυχία στην Ουκρανία.
Χρειάζεται ένα πιο λογικό, πιο μακροπρόθεσμο οικονομικό σχέδιο για την Ουκρανία, και αυτό πρέπει σίγουρα να ξεκινήσει με μια καθυστερημένη κατάπαυση του πυρός.
Translated with DeepL.com (free version)