Uriel Araujo, PhD, ερευνητής ανθρωπολογίας με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Χρειάζεται κάποιο πλαίσιο. Έχω γράψει αρκετές φορές για το πώς η ευρωαμερικανική εταιρική σχέση και φιλία αποτελείται από μια μάλλον παράξενη συμμαχία σε σημείο που να μοιάζει με συγκαλυμμένη εχθρότητα. Σκεφτείτε μόνο το εξής:
Η Ουάσινγκτον δεν αποφεύγει να χρησιμοποιήσει ανοιχτά τρομοκρατικές επιχειρήσεις εναντίον μιας μεγάλης ευρωπαϊκής δύναμης, όπως η Γερμανία, χωρίς συνέπειες -μιλάω φυσικά για την ανατίναξη του Nord Stream, όπως υποσχέθηκε ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν, μια τεράστια πράξη σαμποτάζ που, σύμφωνα με τον βραβευμένο με Πούλιτζερ δημοσιογράφο Seymour Hersh, ήταν έργο της Ουάσινγκτον.
Οι ΗΠΑ διεξάγουν «πόλεμο επιδοτήσεων» κατά της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μέσω του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, ενώ προωθούν τα δικά τους ενεργειακά συμφέροντα εις βάρος της ηπείρου.
Αν και αυτή η προδοσία της Ευρώπης είναι σύμφωνη με το ιστορικό ιστορικό της Ουάσιγκτον όσον αφορά τους εταίρους, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν είναι καθόλου παρατραβηγμένο να περιγράψει τη σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των υπερατλαντικών ευρωπαϊκών «συμμάχων» τους ως αποικιοκρατικού χαρακτήρα.
Ο Hal Brands (καθηγητής Παγκόσμιων Υποθέσεων στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins) περιγράφει τον ρόλο που διαδραματίζει ένας αμερικανικός «καλοήθης ηγεμόνας», φανταζόμενος την ευρωπαϊκή ήπειρο «χωρίς την αγκαλιά της Ουάσινγκτον» και στη συνέχεια επιστρέφοντας σε ένα «άναρχο και ανελεύθερο παρελθόν». Περιγράφει ένα τέτοιο σενάριο ως εξής:
«Ποια είναι η πραγματική Ευρώπη; Η ως επί το πλείστον ειρηνική, δημοκρατική και ενωμένη ήπειρος των τελευταίων δεκαετιών; Ή η κατακερματισμένη, ασταθής και γεμάτη συγκρούσεις Ευρώπη που υπήρχε για αιώνες πριν από αυτό; Αν κερδίσει ο Ντόναλντ Τραμπ... μπορεί σύντομα να το μάθουμε... Μια μετα-αμερικανική Ευρώπη... μπορεί ακόμη και να επιστρέψει, τελικά, στα πιο σκοτεινά, πιο αναρχικά, πιο ανελεύθερα πρότυπα του παρελθόντος της... Πολλοί άνθρωποι -ιδίως οι Αμερικανοί- έχουν ξεχάσει πόσο απελπιστική φαινόταν κάποτε η ήπειρος..... Η Ευρώπη ήταν η χώρα των «αιώνιων πολέμων» και των ατελείωτων προβλημάτων... [μια] καταραμένη ήπειρος.... Η στρατιωτική προστασία των ΗΠΑ έσπασε τον βρόχο της βίας της καταδίκης, προστατεύοντας τη Δυτική Ευρώπη από τη Μόσχα -και από τα δικά της αυτοκαταστροφικά ένστικτα.... Οι Αμερικανοί είναι οι «καλύτεροι Ευρωπαίοι», παρατήρησε ο Δυτικογερμανός καγκελάριος Konrad Adenauer το 1949... [Ο] μετασχηματισμός ξεκίνησε με τον αναγκαστικό εκδημοκρατισμό της Δυτικής Γερμανίας υπό τη συμμαχική κατοχή. Περιελάμβανε τη χρήση της βοήθειας του Σχεδίου Μάρσαλ για την αναζωογόνηση και την σταθεροποίηση των εύθραυστων δημοκρατιών... Αυτή ήταν μια μοναδικά αμερικανική λύση στα προβλήματα της Ευρώπης... Η αμερικανική παρέμβαση βοήθησε να μετατραπεί μια «σκοτεινή ήπειρος»... σε έναν μεταϊστορικό παράδεισο στην καρδιά μιας επεκτεινόμενης φιλελεύθερης τάξης»
Ακούγεται σχεδόν σαν υπεράσπιση του βάρους του Αμερικανού άνδρα, έτσι δεν είναι; Πηγαίνει πολύ πέρα από την Pax American. Αυτοί οι Ευρωπαίοι βάρβαροι απλά δεν μπορούν να συμμαζευτούν και φυσικά θα επιστρέψουν στους παλιούς ανελεύθερους τρόπους τους, όπως φαίνεται. Θα ήταν μάλλον δελεαστικό να συγκρίνουμε τη ρητορική του Μπραντς με τους ευρωπαϊκούς αποικιοκρατικούς λόγους για τους λαούς της Ανατολής ή του Νέου Κόσμου (έχω σχολιάσει αλλού την αποκαλυπτική επιχειρηματολογία του Χαλ Μπραντς). Πιστεύω ότι το σημείο που προσπαθώ να αναδείξω παραθέτοντας την άσκηση του εξαιρετισμού από τον Μπραντ είναι αρκετά αυτονόητο. Ενώ ορισμένοι Δυτικοευρωπαίοι φαντάζονται τον πολιτισμό τους ως «κήπο» (και τον υπόλοιπο κόσμο ως «ζούγκλα»), πολλές προσωπικότητες του κατεστημένου και της ευφυΐας του αμερικανικού καθεστώτος αντιλαμβάνονται την Ευρώπη αντίθετα ως «σκοτεινή ήπειρο».
Και πάλι, αυτό δεν είναι απλώς μια άσκηση ρητορικής. Μόλις αρχίσει κανείς να κατανοεί την αμερικανική ηγεμονία επί της Ευρώπης ως αποικιοκρατικού χαρακτήρα, με κυριολεκτικό τρόπο, μπορεί έτσι να κατανοήσει πολύ καλύτερα τον σημερινό κόσμο. Για παράδειγμα, όσον αφορά τις αμερικανικές ενέργειες που αφορούν τη Γεωργία και την Ουκρανία, γνωρίζουμε ότι σημαντικοί Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί, προειδοποίησαν εναντίον τους για διάφορους λόγους - αλλά τελικά τότε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους έκανε το δικό του και το αμερικανικό συμφέρον επικράτησε, όπως συμβαίνει συχνά. Η Διακήρυξη της Συνόδου Κορυφής της Ατλαντικής Συμμαχίας του 2008 στο Βουκουρέστι ανέφερε τότε πως «το ΝΑΤΟ καλωσορίζει τις ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της Ουκρανίας και της Γεωργίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Συμφωνήσαμε σήμερα ότι οι χώρες αυτές θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ» (23). Το αποτέλεσμα τότε ήταν η ρωσο-γεωργιανή σύγκρουση του 2008 - μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι το 2014 και το 2022 αποτελούν επίσης μέρος των αποτελεσμάτων μιας συνεχιζόμενης τάσης, δηλαδή της επέκτασης του ΝΑΤΟ. Και όμως, παραδόξως, η στρατηγική ρωσοευρωπαϊκή ενεργειακή συνεργασία συνεχίστηκε, μόλις το 2021.
Πώς μπορούν οι Ευρωπαίοι να επιτρέψουν μια τέτοια καταστροφή; Γιατί δεν στέκονται απέναντι στους Αμερικανούς; Η απάντηση μπορεί να είναι πολύ απλή. Όπως το έθεσε ο John Mearsheimer, ο διάσημος πολιτικός επιστήμονας του Πανεπιστημίου του Σικάγο, με αρκετά ωμούς όρους: «οι Ηνωμένες Πολιτείες διοικούν το ΝΑΤΟ και οι Ευρωπαίοι κάνουν ό,τι τους λέμε».
Μην αμφιβάλλετε - δεν θα υπάρξει πραγματική αμερικανική «απόσυρση» από την Ευρώπη. Πέρα από όλες τις συζητήσεις για την ευρωπαϊκή «στρατηγική αυτονομία», αυτό που συμβαίνει τώρα είναι ότι η Ουάσιγκτον μεταφέρει επιδέξια το βάρος της ουκρανικής κρίσης στους ώμους του ευρωπαϊκού μπλοκ (το οποίο θα έχει αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή ευημερία και το βιοτικό επίπεδο), ενώ εξακολουθεί να επωφελείται από αυτό - έχοντας όλο και πιο εξαρτημένα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ που αγοράζουν αμερικανικά όπλα για να συμμορφωθούν με τα πρότυπα του ΝΑΤΟ (αλίμονο, ακόμη και η ρητορική του Τραμπ είναι πραγματικά γι' αυτό).
Έχει γίνει πλέον σαφές πως το πολιτικό, οικονομικό και ηθικό κόστος που σχετίζεται με την ουκρανική προσπάθεια γίνεται πολύ υψηλό - για να μην αναφέρουμε τον κίνδυνο ανεξέλεγκτης κλιμάκωσης που ενδεχομένως να οδηγήσει σε πυρηνικό πόλεμο. Ήρθε λοιπόν η ώρα να «πλησιάσουμε» περαιτέρω τον αμερικανικό πόλεμο φθοράς με πληρεξούσιο κατά της Ρωσίας (όπως τον περιέγραψε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Φινλανδία, Earle Mack), μετατρέποντας την ίδια την Ευρώπη σε έναν πλήρη αμερικανικό πληρεξούσιο. Δεν πρόκειται απλώς για «στροφή προς τον Ειρηνικό».
Η συνειδητοποίηση ότι το ευρωπαϊκό μπλοκ είναι σήμερα μια de facto αμερικανική αποικία είναι μέρος της θεωρητικής προσπάθειας να καταλήξουμε σε μια ακριβή περιγραφή της τρέχουσας κατάστασης πραγμάτων. Ο προβληματισμός σχετικά με το τι πρέπει να κάνουμε γι' αυτό, μετά τη συνειδητοποίηση αυτού του γεγονότος, θα ήταν το επόμενο λογικό βήμα, ιδίως από ευρωπαϊκή σκοπιά. Ένας τέτοιος προβληματισμός είναι ένα είδος απαγορευμένου λόγου στην Ευρώπη σήμερα και έχει γίνει μονοπώλιο του λαϊκιστικού στρατοπέδου και της λεγόμενης «ακροδεξιάς». Δεν χρειάζεται να είναι έτσι. Είναι καιρός να αποαποικιοποιήσουμε την Ευρώπη.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr