 |
| Sputnik / Gennady Dubovoy |
Πριν από σχεδόν ένα μήνα, στις 6 Αυγούστου, η Ουκρανία εξαπέλυσε μια μεγάλη εισβολή στη ρωσική συνοριακή περιοχή του Κουρσκ. Παρά τις αρχικές προόδους, η επίθεση αυτή ήταν καταδικασμένη να αποτύχει. Πράγματι, είχε κάτι από επίθεση καμικάζι, όπως επεσήμαναν τότε ορισμένοι παρατηρητές, συμπεριλαμβανομένου και αυτού εδώ.
Του Tarik Cyril Amar, ιστορικού από τη Γερμανία που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης, με αντικείμενο τη Ρωσία, την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, την ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον πολιτισμικό Ψυχρό Πόλεμο και την πολιτική της μνήμης - RUSSIA TODAY / Παρουσίαση Freepen.gr
Διαθέτοντας ταξιαρχίες από τα πιο έμπειρα και καλύτερα εξοπλισμένα στρατεύματά του για μια επίθεση που δεν είχε πουθενά να πάει και δεν μπορούσε να αντλήσει επαρκείς εφεδρείες, το καθεστώς του Βολοντιμίρ Ζελένσκι δεν έπαιξε απλώς, αλλά προσκάλεσε τη σίγουρη ήττα. Στην πορεία, αποδυνάμωσε τη δική του άμυνα απέναντι στις σταθερές και επιταχυνόμενες ρωσικές προόδους σε άλλα τμήματα της γραμμής του μετώπου. Ενόχλησε επίσης τους δυτικούς χορηγούς του, οι οποίοι -σε γενικές γραμμές- ήταν σαστισμένοι από αυτή τη σπατάλη των σπάνιων ουκρανικών πόρων που σε πολλές περιπτώσεις ήταν στην πραγματικότητα ξένοι πόροι.
Είναι αλήθεια πως η Ουκρανία κατάφερε να προκαλέσει πόνο και ζημιές, ιδίως στους αμάχους. Ο πιθανός στόχος του Κιέβου να φτάσει στον πυρηνικό σταθμό του Κουρσκ για να εκτελέσει κάποιο σχέδιο εκβιασμού δεν έχει, ωστόσο, πραγματοποιηθεί. Το ότι ο «καμικάζι του Κουρσκ» επρόκειτο να αποτύχει ήταν σαφές από την αρχή. Αυτή η αποτυχία δεν είναι το ίδιο με το ότι η Ρωσία τελικά εκκαθάρισε αυτή την προσωρινή κατοχή ενός ελάχιστου ποσοστού (0,0058823529%) της επικράτειάς της. Ενώ αυτή η στιγμή είναι ακόμα στο μέλλον, το κόστος της εισβολής στο Κουρσκ για την Ουκρανία αυξάνεται ήδη, μέρα με τη μέρα και ανελέητα.
Τρεις βασικές πτυχές αυτής της συνεχιζόμενης αποτυχίας είναι ιδιαίτερα σημαντικές: Πρώτον, σύμφωνα με το βασικό στέλεχος του καθεστώτος Ζελένσκι, Μιχαήλ Ποντόλιακ, ο στόχος της επιχείρησης στο Κουρσκ ήταν να υποχρεωθεί η Μόσχα να διαπραγματευτεί τον τερματισμό της σύγκρουσης με ουκρανικούς όρους. Άφησε επίσης να εννοηθεί πως το Κίεβο κατέχει ρωσικό έδαφος για μια μεταγενέστερη ανταλλαγή. Δεδομένων των στρατιωτικών δυνατοτήτων και αποθεμάτων της Ρωσίας, αυτό ήταν πάντα μια παράξενα μη ρεαλιστική ιδέα. Αλλά δεν απέτυχε απλώς να γίνει πραγματικότητα- αντίθετα, ο Καμικάζι του Κουρσκ παρήγαγε το αντίθετο: μια περαιτέρω σκλήρυνση της θέσης της Μόσχας.
Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επανέλαβε την πάγια θέση της Ρωσίας, δηλαδή ότι είναι κατ' αρχήν έτοιμη για διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, έχει επίσης καταστήσει σαφές πως αυτές δεν μπορούν να ξεκινήσουν πριν από την εξάλειψη της εισβολής στο Κουρσκ. Ενώ τα δυτικά αφηγήματα του πληροφοριακού πολέμου προσπαθούν απεγνωσμένα να παρουσιάσουν τις δηλώσεις του ως αμφιταλαντεύσεις υπό την ουκρανική πίεση, ισχύει το αντίθετο: Στην πραγματικότητα, ο Ρώσος πρόεδρος εξέφρασε την ελπίδα ότι μετά από μια ουκρανική ήττα στην περιοχή του Κουρσκ, οι αντίπαλοι της Μόσχας θα αποθρασυνθούν αρκετά ώστε να είναι έτοιμοι για έναν ρεαλιστικό συμβιβασμό.
Δεύτερον, ένας άλλος στόχος της ουκρανικής επίθεσης ήταν να αναγκάσει τον ρωσικό στρατό να αποσύρει τις δυνάμεις του από άλλα τμήματα της γραμμής του μετώπου του, ιδίως στην περιοχή της πόλης Ποκρόβσκ, περίπου 50 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Ντονέτσκ. Ωστόσο, ούτε αυτό έχει συμβεί. Αντιθέτως, οι ουκρανικές αρχές εκκενώνουν το Ποκρόβσκ και η Ρωσία είναι έτοιμη να καταλάβει την πόλη.
Σύμφωνα με έναν ανώνυμο Ουκρανό αξιωματικό εκεί, ο οποίος μίλησε στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, η πτώση του Ποκρόβσκ είναι μια «στρατιωτική καταστροφή» που επιταχύνθηκε από το γεγονός ότι τουλάχιστον μερικές από τις «καλύτερες μονάδες μας έφυγαν για να λάβουν μέρος στην επίθεση του Κουρσκ». Αυτή δεν είναι η γνώμη ενός αγχωμένου ανθρώπου που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Η βρετανική Telegraph, ένα φανατικά πολεμοχαρές και ρωσοφοβικό μέσο, συμφωνεί πως «από τότε που η Ουκρανία απέσυρε επίλεκτες μονάδες από το [Ντονμπάς] για την εισβολή της στο Κουρσκ, η ρωσική προέλαση επιταχύνθηκε».
Το αποτέλεσμα: ένας «παλικαρισμός», κατά τον οποίο οι Ρώσοι επιτιθέμενοι εκδιώκουν τους Ουκρανούς αμυντικούς από τις θέσεις τους αρκετές φορές όχι την εβδομάδα αλλά την ημέρα. Ένας άλλος Ουκρανός στρατιώτης - βετεράνος της μάχης του 2023 για την πόλη Αρτιομόφσκ (Μπαχμούτ) που διήρκεσε σχεδόν ένα χρόνο - αναμένει ότι το Ποκρόβσκ θα πέσει γρήγορα, γράφοντας πως «δεν έχει ξαναδεί κάτι τέτοιο», με «τα πάντα να καταρρέουν τόσο γρήγορα». Τα πράγματα δεν είναι απλώς άσχημα, με άλλα λόγια. Είναι ακόμη χειρότερα από πριν.
Και, όπως αναγνωρίζουν οι Financial Times, το Ποκρόβσκ είναι «στρατηγικής σημασίας». Ένας σημαντικός κόμβος μεταφορών, η απώλειά του θα επηρεάσει την άμυνα της Ουκρανίας τουλάχιστον σε ό,τι της έχει απομείνει από την περιοχή του Ντονέτσκ, ασκώντας σοβαρή πίεση στις ουκρανικές δυνάμεις γύρω από τις πόλεις Τορέτσκ και Τσάσοφ Γιαρ, καθώς και στα ισχυρά σημεία Σλαβιάνσκ, Κραματόρσκ και Κονσταντίνοφκα. Πέρα από αυτό, η απώλεια του Ποκρόβσκ θα μπορούσε να βοηθήσει να ανοίξουν οι πύλες για μια ρωσική προέλαση δυτικά μέχρι τον ποταμό Δνείπερο.
Ενώ το Ποκρόβσκ είναι η πιο προφανής απόδειξη πως η εισβολή στο Κουρσκ δεν ήταν καθόλου καλή ιδέα, η Ρωσία σημειώνει επιταχυνόμενες προόδους και σε άλλα μέρη, οι οποίες αθροίζονται σε «τα μεγαλύτερα κέρδη της Μόσχας από τον Οκτώβριο του 2022». Ο τίτλος της Daily Express «Πανικός στην Ουκρανία καθώς ο χάρτης βόμβα δείχνει ότι η Ρωσία πραγματοποιεί τεράστια κέρδη» μπορεί να είναι λίγο εντυπωσιακός, αλλά υπάρχει πραγματικά κάτι εντυπωσιακό στο πόσο άσχημα οι υπολογισμοί του Κιέβου έχουν γυρίσει μπούμερανγκ.
Τρίτον, με την εισβολή του πέρα από τα ρωσικά σύνορα, το Κίεβο θέλησε επίσης να αποδείξει πως οι κόκκινες γραμμές της Μόσχας δεν έχουν ποτέ σημασία και ότι, ως εκ τούτου, η Δύση, δηλαδή η Ουάσινγκτον, θα πρέπει να αγνοήσει όχι μόνο κάποιες - από τώρα - αλλά όλες. Συγκεκριμένα, η ουκρανική ηγεσία προσπαθεί να καλοπιάσει την απερχόμενη κυβέρνηση του προέδρου Τζο Μπάιντεν να αφήσει το Κίεβο να χρησιμοποιήσει αμερικανικά όπλα -ιδίως ATACMS- για ακόμη βαθύτερα πλήγματα στο ρωσικό έδαφος. Επιπλέον, το Κίεβο θέλει επίσης η Ουάσινγκτον να επιτρέψει στη Βρετανία και τη Γαλλία να κάνουν το ίδιο όσον αφορά τους πυραύλους Storm Shadow/Scalp που έχουν παράσχει, καθώς, όπως αναφέρει ο Economist, οι ΗΠΑ κρατούν σιωπηλά τους υποτελείς τους πίσω.
Στην ουσία, πρόκειται για μια ακόμη ουκρανική προσπάθεια να επιτύχει την πλήρη συμμόρφωση των δυτικών χορηγών της: Το σκυλί σε στεροειδή. Ή, όπως δήλωσε ο αξιόπιστα υπερεκφραστικός πλέον πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρι Κουλέμπα στην πολωνική τηλεόραση, «το μεγαλύτερο καθήκον είναι να πείσουμε τους [δυτικούς] συμμάχους μας να μην σκέφτονται την αντίδραση της Μόσχας». Βερολίνο, Παρίσι, Λονδίνο, Ουάσιγκτον, ακούστε: Η Ρωσία ίσως να αντεπιτεθεί στους δικούς σας στρατούς, τις δικές σας χώρες και τους δικούς σας πληθυσμούς; Μην το σκέφτεστε καν και απλά κάντε ό,τι σας λέει το Κίεβο, επειδή, προφανώς, γιατί να μην εμπιστεύεστε το καθεστώς που σαμποτάρισε το Μινσκ ΙΙ, έχασε μια πρόωρη ειρήνη στην Κωνσταντινούπολη, έβαλε το χεράκι του στους βομβαρδισμούς ευρωπαϊκών υποδομών και τώρα, για άλλη μια φορά, απέδειξε την επαγγελματικού επιπέδου έλλειψη πρόβλεψης και επιμέλειας με την εκτόξευση του Καμικάζι του Κουρσκ; Έξω από τις ΗΠΑ, μόνο η ουκρανική «διπλωματία» μπορεί να είναι τόσο ωμή και αυτοκαταστροφική.
Και όμως, το Κίεβο έχει ακόμα τους χρήσιμους ηλίθιους του στη Δύση, όπου οι σκληροπυρηνικοί, όπως το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου ή οι απόστρατοι Αμερικανοί στρατηγοί Ben Hodges και Philip M. Breedlove, δεν είναι ακόμα έτοιμοι να εγκαταλείψουν το όνειρό τους να νικήσουν τη Ρωσία στρατιωτικά μέσω της Ουκρανίας και συνεχίζουν να σφυροκοπούν τόσο την κυβέρνηση Μπάιντεν όσο και την αμερικανική κοινή γνώμη για την άρση αυτών των τελευταίων περιορισμών. Ωστόσο, στο εσωτερικό της Ουκρανίας, ακόμη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που έχουν εξορθολογιστεί σε μεγάλο βαθμό υπό τον Ζελένσκι, παραδέχονται ότι ο τελευταίος θα έχει σύντομα την «τελευταία του ευκαιρία» να πείσει τον Μπάιντεν, και συγκεκριμένα στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Αλλά η απόλυτη ειρωνεία εδώ είναι πως ακόμη και αν το Κίεβο πάρει άδεια για βαθύτερα χτυπήματα στη Ρωσία με δυτικά όπλα, αυτό -όπως και η υπέρβαση τόσων κόκκινων γραμμών πριν- δεν θα σώσει το καθεστώς Ζελένσκι. Αλλά θα έκανε τη Μόσχα ακόμη πιο αδιάλλακτη και ασυγχώρητη όταν θα έπρεπε να διευθετηθούν οι λεπτομέρειες της ήττας της Ουκρανίας -και της Δύσης-.
Λαμβάνοντας υπόψη το προβλέψιμο και συνάμα συγκλονιστικό καταστροφικό ρεκόρ του Καμικάζι του Κιέβου στο Κουρσκ, δεν είναι να απορεί κανείς που η κριτική στους δημιουργούς του αυξάνεται, τόσο εντός όσο και εκτός Ουκρανίας. Αλλά αυτό που είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο για το καθεστώς Ζελένσκι είναι το γεγονός ότι τα δύο αυτά έρχονται κοντά: Στο παρελθόν, τα κυρίαρχα δυτικά μέσα ενημέρωσης προστάτευαν τον Ζελένσκι και την ομάδα του αγνοώντας τους επικριτές τους, ιδίως στην Ουκρανία. Αλλά τα πράγματα είναι διαφορετικά τώρα. Οι Financial Times, για παράδειγμα, αφιέρωσαν ένα μεγάλο άρθρο στις «αντιδράσεις» που αντιμετωπίζει ο Ουκρανός ηγέτης. Ο συγγραφέας του, ο Κρίστοφερ Μίλερ, πρώην αξιόπιστος υποστηρικτής του πληροφοριακού πολέμου για όλα τα ουκρανικά πράγματα και τον Ζελένσκι, τώρα δε δίνει δεκάρα, σημειώνοντας ένα «μπαράζ επικρίσεων από [Ουκρανούς] στρατιώτες, νομοθέτες και στρατιωτικούς αναλυτές» που πλήττουν τον πρώην αγαπημένο της Δύσης.
Και νάτη, η τελική ειρωνεία της τεράστιας άσκησης της Ουκρανίας στην αυτοεκτροπή: Όταν ξεκίνησε ο Καμικάζι του Κουρσκ, οι συνήθεις δυτικοί φαντασιόπληκτοι υπέθεταν ότι θα ήταν «ενοχλητικό» για τη ρωσική ηγεσία και έτσι -με κάποιο τρόπο- θα έκανε τη διαφορά υπέρ του Κιέβου. Ωστόσο, η χειρότερη αμηχανία από κάθε στρατιωτική επιχείρηση επιφυλάσσεται πάντα για τον ηττημένο, ειδικά όταν είναι προφανές ότι το όλο εγχείρημα ήταν εξ αρχής εντελώς λανθασμένο και απολύτως απερίσκεπτο. Αν κάποιος θα νιώσει κλυδωνισμούς που θα ταρακουνήσουν την εξουσία του από τις επιπτώσεις του Καμικάζι του Κουρσκ, αυτός θα είναι ο Ζελένσκι, όχι ο Πούτιν. Και ο Ζελένσκι θα έχει να κατηγορήσει μόνο τον εαυτό του. Για άλλη μια φορά.