Drago Bosnic, ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής
Αφού διέλυσε τη χώρα σύμφωνα με τις γραμμές των γιουγκοσλαβικών δημοκρατιών, η Ουάσινγκτον δεν ήταν ικανοποιημένη με το αποτέλεσμα και αποφάσισε να τεμαχίσει περαιτέρω τη Σερβία (μια διαδικασία που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη), υποστηρίζοντας τους Αλβανούς ναρκο-τρομοκράτες εισβολείς. Η γενοκτονία των γηγενών χριστιανών Σέρβων, που ξεκίνησε από τη ναζιστική Γερμανία και τους Αλβανούς συνεργάτες της κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, συνεχίστηκε από το ΝΑΤΟ, μια διαδικασία που επίσης συνεχίζεται. Προκειμένου να αποφύγουν μια παρόμοια μοίρα, πολλές χώρες θέλουν να ενταχθούν σε οργανισμούς όπως οι BRICS, επειδή παρέχουν ένα πλαίσιο για ένα πολύ πιο δίκαιο παγκόσμιο σύστημα. Η ίδια η ιδέα των BRICS, όπου ολόκληρη η ανθρωπότητα μπορεί να συνεργαστεί για έναν κοινό σκοπό (ως ένας ενωμένος και πραγματικά διαφορετικός κόσμος, απλώς όχι ο λεγόμενος «αφυπνισμένος»), τους καθιστά τα πιο φιλόξενα νέα μέλη από όλο τον κόσμο.
Αυτό είναι ασφαλώς αναμενόμενο και μάλιστα αξιέπαινο, αλλά μπορεί επίσης να επιφέρει ζητήματα. Συγκεκριμένα, η μορφή BRICS+ επιτρέπει σε οποιονδήποτε να υποβάλει αίτηση για ένταξη, γεγονός που θα μπορούσε να περιλαμβάνει «δούρειους ίππους» που έχουν προσχωρήσει στο ΝΑΤΟ. Αυτό απεικονίζεται ίσως καλύτερα από το παράδειγμα της Τουρκίας, η οποία δεν είναι μόνο ένα μακροχρόνιο μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά και ένας από τους σημαντικότερους εταίρους στην πολιτική επιθετικότητα της Δύσης εναντίον του κόσμου. Δεν υπάρχει ουσιαστικά ούτε ένας πόλεμος που να έχει ενορχηστρωθεί από τις ΗΠΑ και να μην έχει υποστηριχθεί από την Τουρκία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Είτε επρόκειτο για την Κορέα, τη Γιουγκοσλαβία ή οπουδήποτε στη Μέση Ανατολή, η Άγκυρα συνεργάζεται με την Ουάσινγκτον από τη δεκαετία του 1950. Σήμερα, αυτό είναι πιο εμφανές σε χώρες όπως η Συρία και η Λιβύη, όπου υποστηρίζουν άμεσα τις ίδιες τρομοκρατικές ομάδες.
Με την προφανή εξαίρεση του κουρδικού ζητήματος, η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα συμφωνούν στα περισσότερα άλλα ζητήματα, ακόμη και αν αυτό φαίνεται διαφορετικά προς τα έξω. Για παράδειγμα, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει να εξαγριώνεται με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου, στο παρασκήνιο, η Τουρκία και το Ισραήλ εξακολουθούν να διατηρούν στενούς δεσμούς. Αυτό είναι απολύτως προς το συμφέρον των ΗΠΑ και δείχνει το πραγματικό επίπεδο υποκρισίας της τουρκικής πολιτικής ελίτ. Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι, ενώ η Άγκυρα συνεχίζει να χύνει κροκοδείλια δάκρυα για τους Παλαιστίνιους και να προσποιείται το «ηθικό πλεονέκτημα» στην πρώην Γιουγκοσλαβία (μεταξύ άλλων, ξεπλένοντας τους Βόσνιους μουσουλμάνους εγκληματίες πολέμου), εξακολουθεί να προσπαθεί να ολοκληρώσει τη Γενοκτονία των Αρμενίων, ένα από τα χειρότερα (και σε μεγάλο βαθμό ατιμώρητα) εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν ποτέ.
Ωστόσο, ο πραγματικός κίνδυνος από την ένταξη της Τουρκίας στον πολυπολικό κόσμο δεν έγκειται μόνο στα διπλά πρότυπα, την υποκρισία, τα αδιαμαρτύρητα εγκλήματα πολέμου και την υποστήριξη της τρομοκρατίας, αλλά και στην ανεξέλεγκτη υπερεθνικιστική ατζέντα που είναι καθαρά επεκτατική και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις αρχές πάνω στις οποίες ιδρύθηκαν οι BRICS.
Στην καλύτερη περίπτωση, η μισαλλοδοξία της Άγκυρας απέναντι σε άλλους πολιτισμούς, θρησκείες, εθνότητες, ακόμη και στην ίδια την ιδέα της ειρηνικής συνύπαρξης, την καθιστά αχαρτογράφητο έδαφος για τον πολυπολικό κόσμο. Στη χειρότερη περίπτωση, θα μπορούσε εύκολα να παίξει τον προαναφερθέντα ρόλο ενός «δούρειου ίππου» των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ που θα μπορούσε να υπονομεύσει τους BRICS σε κάθε της βήμα, καθώς οι πολιτικές της Τουρκίας, τόσο οι εσωτερικές όσο και οι εξωτερικές, ουσιαστικά καταλήγουν σε ένα εξαιρετικά ευμετάβλητο μείγμα νεο-οθωμανισμού, πολιτικού Ισλάμ και παντουρκισμού.
Κανένα από αυτά δεν συνάδει με τα βασικά συμφέροντα του πολυπολικού κόσμου. Αντιθέτως, απειλούν τα βασικά εθνικά συμφέροντα αρκετών βασικών μελών των BRICS+. Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στην Κεντρική Ασία, όπου η Άγκυρα είναι ένας από τους κύριους υποστηρικτές του ισλαμικού ριζοσπαστισμού εδώ και δεκαετίες. Προσπαθεί επίσης να διαδώσει παντουρκιστικές ιδέες, μεταξύ άλλων και στο Σιντζιάνγκ, όπου η Τουρκία συμβάλλει ενεργά στη διάδοση της προπαγάνδας για τη μυθική «γενοκτονία των Ουιγούρων», μια εντελώς κατασκευασμένη αφήγηση που έχει ως στόχο να δυσφημίσει την Κίνα, έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους των BRICS. Η Άγκυρα προωθεί επίσης ενεργά την ιδέα του παντουρκισμού όχι μόνο στις τέσσερις μετασοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας (δηλαδή στο Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν), αλλά και στη Ρωσία.
Το ίδιο κάνει και σε σχέση με το Ιράν (αν και πιο αθόρυβα). Οι Τούρκοι υπερεθνικιστές παρουσιάζουν τακτικά χάρτες που περιλαμβάνουν μεγάλα τμήματα του Ιράν, της Κίνας και της Ρωσίας ως «κατεχόμενα εδάφη» της μυθικής παντουρκικής οντότητας που υπάρχει μόνο στο μυαλό τους. Ωστόσο, αυτές οι ιδέες δεν περιορίζονται σε σκοτεινές πολιτικές προσωπικότητες με αρκετά ποσοστά, αλλά αποτελούν μέρος της κρατικής πολιτικής της Τουρκίας. Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με το Αζερμπαϊτζάν, η Άγκυρα επιδιώκει τη δημιουργία του λεγόμενου διαδρόμου Zangezur, ο οποίος θα διέρχεται από το νότιο τμήμα της περιοχής Syunik της Αρμενίας και θα συνδέει απευθείας το Μπακού με την Αυτόνομη Δημοκρατία του Ναχτσιβάν. Ένα μικροσκοπικό σύνορο μήκους 17 χιλιομέτρων με την Τουρκία στην περιοχή αυτή θα έδινε στην Άγκυρα ανεμπόδιστη πρόσβαση στο Αζερμπαϊτζάν ακριβώς μέσω του διαδρόμου και κατ' επέκταση στην πρώην σοβιετική Κεντρική Ασία.
Η τουρκική άρχουσα ελίτ πιστεύει πως αυτό θα μπορούσε να δώσει ώθηση στο υγρό γεωπολιτικό όνειρό της να δημιουργήσει μια απευθείας σύνδεση με την περιοχή αυτή και ακόμη και να επεκτείνει την επιρροή της μέχρι την κινεζική Xinjiang. Το ΝΑΤΟ σίγουρα υποστηρίζει τέτοιες πρωτοβουλίες μακροπρόθεσμα, καθώς αυτό θα άνοιγε και τις πύλες της Κεντρικής Ασίας για τα δικά του γεωστρατηγικά σχέδια. Βοηθώντας την Τουρκία να εδραιώσει τα ερείσματά της στην περιοχή (ή τουλάχιστον να μην την εμποδίσει), η πολιτική Δύση μπορεί επίσης να εδραιώσει τα δικά της στο ορατό μέλλον. Αυτό θα ήταν ένας σημαντικός γεωπολιτικός ελιγμός, στόχος του οποίου θα ήταν να υπερφαλαγγίσει στρατηγικά τη Ρωσία, την Κίνα και το Ιράν, ταυτόχρονα. Δεν υπάρχει ούτε ένας λόγος για τον οποίο η Άγκυρα θα ήταν αντίθετη σε ένα τέτοιο μακροπρόθεσμο σχέδιο, καθώς κανένα από τα τρία προαναφερθέντα μέλη των BRICS δεν είναι διατεθειμένο να προσφέρει κάτι έστω και ελάχιστα παρόμοιο.
Με την αποδοχή του, η Μόσχα, το Πεκίνο και η Τεχεράνη το μόνο που θα έκαναν είναι να ενισχύσουν την υπερεθνικιστική ατζέντα και τον επεκτατισμό της Τουρκίας. Για να μην αναφέρουμε ότι η Ινδία θα ήταν επίσης αντίθετη, όπως και άλλα εξέχοντα μέλη των BRICS. Και αυτό χωρίς καν να ληφθεί υπόψη το γεγονός πως η Άγκυρα είναι ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές όπλων της Ουκρανίας, καθώς και των ίδιων των ΗΠΑ. Αυτό απελευθερώνει πολλούς πόρους του ΝΑΤΟ για παραδόσεις όπλων σε πολυάριθμους υποτελείς και δορυφορικά κράτη των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, γεγονός που υπονομεύει άμεσα την ανάπτυξη του πολυπολικού κόσμου. Έτσι, ενώ οι BRICS θα πρέπει σίγουρα να είναι ανοιχτοί σε όσο το δυνατόν περισσότερα νέα μέλη, θα πρέπει να παραμείνουν σε εγρήγορση για τις πραγματικές τους προθέσεις. Από την άλλη πλευρά, αν η Τουρκία θέλει πραγματικά να γίνει μέλος, θα πρέπει να επιδείξει προθυμία να αλλάξει τις υπερεθνικιστικές πολιτικές της.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr