Uriel Araujo, PhD, ερευνητής ανθρωπολογίας με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Ο Κόλπος της Φινλανδίας εκτείνεται μέχρι την Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας στα ανατολικά. Η νότια ακτή του περιλαμβάνει ένα δίκτυο λιμένων καθώς και τον πυρηνικό σταθμό του Λένινγκραντ. Το λιμάνι του Πριμόρσκ στο ανατολικό τμήμα του Φινλανδικού Κόλπου είναι σημαντικό για παράδειγμα για τα πετρελαιοειδή - υπάρχουν και πολλά άλλα. Θα ήταν δύσκολο να υπερεκτιμήσει κανείς τη σημασία του Κόλπου για τη Ρωσία. Πρώτον, η κατασκευή του αγωγού Nord Stream ξεκίνησε στα φινλανδικά ύδατα.
Με αυτό το δεδομένο, όπως παρατηρεί ο Pavel Klachkov (Ρώσος πολιτικός επιστήμονας και διευθυντής του Οικονομικού Πανεπιστημίου), η στρατιωτική παρουσία του ΝΑΤΟ αυξάνεται στην περιοχή της Βαλτικής, η οποία είναι μια τόσο στρατηγική περιοχή και για τη Ρωσία. Τον Απρίλιο, για παράδειγμα, άρχισαν κοινές στρατιωτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία. Η ένταξη της Φινλανδίας στη Συμμαχία, υποστηρίζει, έδωσε «νέα ώθηση στη βόρεια κατεύθυνση, όπου δημιουργούνται οι συνθήκες για μια πιθανή σύγκρουση μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας». Η Ατλαντική Συμμαχία έχει επίσης αρχίσει να εγκαθιστά ένα αρχηγείο στο Μίκελι, μια φινλανδική πόλη, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στα ρωσικά σύνορα.
Ο ίδιος προσθέτει: «Από τότε που η Φινλανδία προσχώρησε στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, ενσωματώθηκε γρήγορα στην επιχειρησιακή δομή της και συμμετέχει ενεργά σε ασκήσεις. Αυτές οι ασκήσεις δεν είναι απλώς μια επίδειξη δύναμης - είναι μια πρόβα για πιθανά σενάρια στρατιωτικής σύγκρουσης με τη Ρωσία. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτες είναι οι ενεργές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στη χερσόνησο Κόλα και στον Κόλπο της Φινλανδίας, οι οποίες βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με τα σύνορα της Ρωσίας».
Επιπλέον, οι ασκήσεις του ΝΑΤΟ κάνουν πρόβες για τον αποκλεισμό βασικών οδών για τη Ρωσία - τόσο το Suwalki Gap όσο και ο Κόλπος της Φινλανδίας είναι ζωτικής σημασίας για τον εφοδιασμό των βορειοδυτικών περιοχών της Ρωσίας. Αυτό είναι το ευρύτερο πλαίσιο πίσω από την πρόσφατη ανακοίνωση της Φινλανδίας και της Εσθονίας.
Μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2022 στη Μαδρίτη, ο Μπάιντεν δήλωσε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αναζητούσε τη «Φινλανδοποίηση της Ευρώπης», αλλά αντί γι' αυτό θα επιτύχει τη «ΝΑΤΟποίηση» αυτής της ηπείρου. Με την προσχώρηση της Σουηδίας και της Φινλανδίας, η εδαφική εμβέλεια της Ατλαντικής Συμμαχίας επεκτάθηκε μέχρι τη ρωσική ανατολική πλευρά της Αρκτικής, καθιστώντας έτσι τη Ρωσία τη μόνη μη ΝΑΤΟϊκή χώρα στην Αρκτική. Πολλοί δυτικοί δημοσιογράφοι και σχολιαστές θα έσπευδαν να απορρίψουν την ανάλυση του προαναφερθέντος Ρώσου πολιτικού επιστήμονα σχετικά με τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ως «ρωσική προπαγάνδα». Ωστόσο, πηγαίνοντας λίγο πίσω στο χρόνο, τον Δεκέμβριο του 2019, ο Mark Cancian (ειδικός σε θέματα άμυνας στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών) έγραψε πως «ήρθε η ώρα να σταματήσουμε την επέκταση του ΝΑΤΟ. Σχολίαζε τότε την αμερικανική υποστήριξη για την ένταξη των Σκοπίων στη συμμαχία του ΝΑΤΟ και έγραφε ότι «ένα μεγαλύτερο ΝΑΤΟ εμπλέκει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε σκοτεινές περιφερειακές διαμάχες, τις δεσμεύει να υπερασπιστούν εκτεθειμένες χώρες και ανταγωνίζεται άσκοπα τους Ρώσους». Φωνές όπως αυτή του Cancian ή - για να αναφέρουμε έναν πιο διάσημο δυτικό πολιτικό επιστήμονα - αυτή του John Mearsheimer έχουν αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό από τους Αμερικανούς πολιτικούς φορείς. Αυτό είναι ατυχές.
Το Νοέμβριο του 2020 έγραψα πως, υπό την προεδρία του Τζο Μπάιντεν, η Ουάσινγκτον θα ακολουθούσε την πολιτική της αντιμετώπισης και της περικύκλωσης της Ρωσίας, φέρνοντας αλλαγές όχι μόνο στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη, αλλά με ολόκληρη την Ευρώπη. Εκείνη την εποχή, οι εντάσεις αυξάνονταν στις περισσότερες -αν όχι σε όλες- τις χώρες που γειτνίαζαν με τη Ρωσία. Για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο του 2020 τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ συμμετείχαν σε προκλητικές στρατιωτικές ασκήσεις στην Εσθονία κοντά στα ρωσικά σύνορα.
Νωρίτερα το ίδιο έτος η Ουάσινγκτον έστειλε όχι λιγότερους από 20.000 στρατιώτες στην Ευρώπη για να συμμετάσχουν στην άσκηση του ΝΑΤΟ «Defender Europe 20», Συμμετείχαν 18 χώρες σε 10 ευρωπαϊκά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Εσθονίας και της Γεωργίας (όλες οι οποίες έχουν κοινά σύνορα με τη Ρωσική Ομοσπονδία). Περιγράφηκε ως η «μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση στην ήπειρο από την εποχή πριν από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου». Από το 2020 και μετά τα πράγματα εντάθηκαν σημαντικά - με τεράστιες συνέπειες για την ήπειρο και ολόκληρο τον κόσμο.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, είναι πραγματικά εντελώς αδύνατο να αγνοήσουμε τις ρωσικές ανησυχίες και τα παράπονα σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ (ή σχετικά με τις σχέσεις της Ουκρανίας με τη Συμμαχία, γι' αυτό) ως ανοησίες ή απλή ρητορική. Από τη ρωσική οπτική γωνία, πρόκειται φυσικά για βάσιμες ανησυχίες που αφορούν την εθνική ασφάλεια και τα ζωτικά της συμφέροντα. Η όρεξη της Ατλαντικής Συμμαχίας για ανάπτυξη τουλάχιστον από το 1999, με την αθέτηση της υπόσχεσης του 1990, υπήρξε στην πραγματικότητα μία από τις κύριες αιτίες της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στην Ουκρανία από το 2014. Θα μπορούσε κανείς αναμφισβήτητα να σκεφτεί ότι οι κύριοι στόχοι της Μόσχας (με αποκορύφωμα την εκστρατεία του 2022) ήταν ουσιαστικά μια απάντηση σε αυτό.
Η Ουκρανία είναι φυσικά ένα σημείο εστίασης των εντάσεων για πολλούς λόγους, ιστορικά. Οι εντάσεις ΝΑΤΟ-Ρωσίας επεκτείνονται ωστόσο πολύ πέρα από το ουκρανικό ζήτημα. Υπάρχουν πράγματι πολλά περιθώρια για κλιμάκωση τέτοιων τριβών στη βόρεια πτέρυγα της Συμμαχίας. Και η Δύση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ φαίνεται να είναι αποφασισμένη να κάνει ακριβώς αυτό - γεγονός που καθιστά για άλλη μια φορά τον κόσμο λιγότερο ασφαλή τόπο.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr